RODZAJE ORGANÓW PAŃSTWA Aparat państwowy jest wyodrębnioną strukturą organizacyjną. Tworzony przez organy państwa i obsługujące go urzędy. W zależności od przyjętego kryterium, wyróżnia się organy państwa: jednoosobowe (np. prezydent, minister) i koleg ialne (wieloosobowe - np. parlament, rada ministrów) - kryterium ilościowe;
centralne , obejmujące swym zasięgiem cały kraj (np. prezydent, parlament, ministrowie) i terenowe , tzn. działające na części obszaru państwa (np. wojewoda, kurator oświaty );
wyłonione w wyborach (np. Sejm, Senat) i pochodzące z nominacji (np. wojewoda, prokurator).
Najważniejszym jednak podziałem organów państwa jest ich klasyfikacja w zależności od zadań i spełnionych funkcji. Z tego względu organy państwa dzieli się na:
prawodawcze (zwane władzą ustawodawczą lub legislatywą) - upoważnione do tworzenia prawa. Głównie taką funkcję pełni parlament i inne organy (np. prezydent, wojewoda);
wykonawcze (określone jako władza wykonawcza lub egzekutywa) - mają charakter wykonawczo - zarządzający, realizują zadania wyznaczone w obowiązujących ustawach -administracja publiczna ;
sądownicze (zwane władzą sądowniczą ) - zadaniem ich jest rozstrzyganie sporów prawnych na podstawie obowiązujących norm prawnych. Funkcję tę pełnią sądy; kontrolne - badają zgodność działania innych organów państwowych z ustawami i konstytucją (np. NIK, Trybunał Konstytucyjny).
Wspomniany powyżej podział funkcjonalny na organy ustawodawcze, wyk o nawcze i sądownicze odnosić należy nie do prostych strukturalnych schematów klasyfikacyjnych, lecz do mechaniki ustrojowej państwa orientowanej dwiema róż nymi zasadami konstrukcyjnymi aparatu państwowego: jedności i podziału władzy. Podział organów jest zasługą doktryny, a nie ustawodawcy konstytucyjnego, o ile proklamuje zasadę podziału władz, ustanawia organy ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze. Poniższa klasyfikacja ma bardziej dydaktyczny niż analityczny wymiar. Jeżeli uwzględnić liczbę osób (fizycznych) sprawujących dany urząd, otrzymamy prosty podział na: organy jednoosobowe (np. prezydent) wieloosobo we (np. parlament). Błędne jest częste utożsamianie organu wieloosobowego z kolegialnym ! Każdy organ kolegialny jest organem wieloosobowym. Odw rotna relacja nie jest konieczna, gdyż kolegialność jest cecha funkcjonalną związaną z procesem podejmowania decyzji większością głosów lub przez aklamację. Do wyobrażenia jest organ wieloosobowy decydujący jednoosobowo (prezes, przewodniczący), pozostałym członkom służy prawo doradzania i opiniowania.
(…)
… działania odnosi się do określonej jednostki podziału terytorialnego (np. wojewoda).
Biorąc pod uwagę wreszcie konstytucjonalizację organu można mówić o organach:
konstytucyjnych (np. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji) pozakonstytucyjnych (np. Państwowa Komisja Wyborcza).
Wyjaśnienie pojęć przykładowych organów państwa wymienionych powyżej:
PREZYDENT - w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców osoba…
… RP, samorządu lub innego organu administracji państwowej.
W skład Rady Ministrów wchodzą: Prezes Rady Ministrów (premier), wiceprezesi (wicepremierzy), ministrowie, ministrowie "bez teki” oraz przewodniczący komitetów (np. Komitetu Badań Naukowych, Komitetu Integracji Europejskiej). Zgodnie z Konstytucją RP rząd ma prawo inicjatywy ustawodawczej, zapewnia wykonanie ustaw i na podstawie udzielonych…
…, gospodarkę finansową i majątkową Kancelarii Prezydenta RP , Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu , Trybunału Konstytucyjnego , Rzecznika praw Obywatelskich, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Krajowego Biura Wyborczego, Sądu , NSA oraz Państwowej Inspekcji Pracy.
NIK przedstawia Sejmowi RP sprawozdanie ze swojej działalności za każdy kolejny rok ubiegły. Pracami NIK kieruje prezes powoływany przez Sejm…
… wojskowe oraz w razie zagrożenia zewnętrznego państwa (na wniosek premiera) zarządza powszechną lub częściową mobilizację. Nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na jego zrzeczenie się, przyznaje ordery i odznaczenia, stosuje prawo łaski, może zwracać się z orędziem do Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego, w ważnych sprawach może zwołać Radę Gabinetową, wydaje też rozporządzenia i zarządzenia…
… nadzwyczajny mógł być zwołany w dowolnym terminie na okres 2 tygodni. Miejscem obrad sejmu był początkowo Piotrków, od unii polsko - litewskiej (1569) zaś Warszawa na przemian (co trzeci raz) z Grodnem.
Wprowadzenie liberum veto spowodowało upadek znaczenia sejmu począwszy od połowy XVII w. Dla wyeliminowania liberum veto i zasady jednomyślności zawiązywano tzw. sejmy pod laską konfederacji (konfederacja…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)