To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
REPUBLIKAŃSKI ARCHETYP: MARCUS TULIUS CICERO (106 - 43 p.n.e.)
Świadek głębokiego kryzysu republiki, co jednak nie obniżyło jego entuzjazmu dla tego ustroju. Jako konsul zdemaskował i spacyfikował spisek Katyliny. Stając na straży republiki zginął z rąk popleczników Antoniusza, z którym wszedł w ostry spór. Cycerona uznaje się za inspiratora przemian zmian w myśleniu politycznym Europy Zachodniej. Był patronem dysput ustrojowych w XVII - wiecznej Anglii.
Dzieła:
„O państwie”
„O prawach”
Res publika = rzecz ludu (res populi). „Lud (…) to wielka gromada, zespolona przez uznanie tego samego prawa i przez pożytek wynikający ze wspólnego bytowania.” Państwo personifikuje lud. Tylko dzięki państwu lud staje się gromadą racjonalnie działających istot. Rzecz wspólna wymaga ukształtowania, nie tworzy jej ani tchnienie boże, ani tchnienie rozumu. Jest to proces, wyzwanie, w którym urzeczywistnia się rozumna natura ludzka. Życie w państwie to realizowanie potencji. Człowiek staje się sobą, kiedy z innymi tworzy państwo. Państwo dzieli z ludźmi swój los, jest takie, jakim je uczynią. Powstanie państwa jest zgodne z naturą. „Człowiek nie jest istotą skłonną do pozostawania w odosobnieniu i samotnego błąkania się”. W każdym człowieku istnieją „nasiona towarzyskości”.
Kwestia zwyrodnienia ustrojów. Nie ma takiej formy, która „nie miałaby przed sobą spadzistej a śliskiej drogi wiodącej do jakiegoś graniczącego z daną formą zła”.„W monarchiach ogół obywateli jest nazbyt pozbawiony udziału we władzy. Pod rządami najlepszych obywateli lud odsunięty od wszelkiego współuczestnictwa w kierowaniu państwem, prawie nie korzysta z wolności. Gdy zaś wszystko dzieje się z woli ludu, choćby nawet sprawiedliwego i zachowującego umiar, niesprawiedliwa jest już sama równość skoro nie rozróżniamy żadnych stopni godności.” Nie ma form lepszych z natury, „Stosownie do okoliczności każda z nich może okazać się lepsza od drugiej.”.
Cechy republiki:
Jedyne kryterium przy ocenianiu ustrojów, to ich stabilność. Państwo musi się troszczyć o zgodne współdziałanie wszystkich obywateli. Concordia to dla Cycerona zasadnicze słowo.
Zwolennik ustroju mieszanego (jak Platon, Arystoteles i Polibiusz). „… nie ma nic powabniejszego od wolności.” Republika powinna zapewniać więc wolność, ale możliwe są różnice, bo całkowita równość przeczy ustrojowi mieszanemu. Prawa powinny być równe dla wszystkich, bo rzecz wspólna musi dbać o sprawiedliwość.
Konieczność kształtowania obyczaju. Ważna jest zdolność podobnego widzenia rzeczy, obywatele powinni mieć te same gusta, oceny, pragnienia. „Niezgoda rodzi się z rozbieżności w pojmowaniu pożytku, gdy każdemu dogadza co innego.”
(…)
…, ale ze wszystkim może sobie nie poradzić. Dzięki temu „między niezaradnością jednostki a płochością tłumu pośrednie miejsce zajęły rządy ludzi najlepszych”. Do głosu należy dopuścić optymatów a wraz z nimi cnotę. Niedoścignionym wzorem obywatela-mentora jest wg Cycerona Katon - sługa cnoty, który zawsze stawia obowiązki wyżej niż pragnienia.
Republika powinna szanować różnice. „To, co nazywamy równością, jest w rzeczywistości największą…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)