Reformacja i kontrreformacja w Polsce: Gimnazja humanistyczne w Elblągu, Gdańsku i Toruniu Cały obóz reformacyjny, przeciwstawiając się tendencjom kosmopolitycznym kościoła katolickiego, dążył do unarodowienia kultury polskiej, a przede wszystkim do wprowadzenia języka narodowego do ceremonii kościelnych, do życia politycznego i umysłowego. W celu zapewnienia każdej szkole należytej opieki oraz ścisłego związania z ogółem ludności, protestantyzm powołał do życia instytucję scholarchatu. Na jego członków wybierano wybitnych przedstawicieli społeczeństwa, często przy tym zamożnych, cieszących się powszechnym zaufaniem reprezentantów samorządu gminnego, zainteresowanych rodziców i nauczycieli. Scholarchat zapewniał szkole fundusze i opiekę, sprawował nad nią nadzór administracyjny, a niekiedy pedagogiczny, wywierał wpływ na ustalenie jej programu, czuwał nad dyscypliną szkolną. Dzięki scholarchatom, których członkowie reprezentowali świeckie potrzeby i interesy społeczeństwa, religia nie przesłaniała w nich nigdy wymagań życia codziennego i nie przeszkadzała w przygotowaniu dzieci do wzorowego wypełniania w życiu dojrzałym obowiązków społecznych, obywatelskich i prywatnych. Gimnazjum w Elblągu - było pierwszą luterańską szkołą na ziemiach polskich. Powstało w 1535r. pod kierownictwem holenderskiego humanisty, Wilhelma Gnapheusa , byłego rektora gimnazjum w Hadze. Jego działalność w pierwszych latach niewiele miała wspólnego z pracą wychowawczo - dydaktyczną. Starał się głównie o spopularyzowanie programu oraz celów wychowawczych szkoły. Robił to przy pomocy organizowanych specjalnie widowisk i przedstawień teatralnych w czasie jarmarków elbląskich. Dzięki tego rodzaju propagandzie udało mu się ściągnąć do szkoły wielu synów mieszczańskich, szlacheckich i magnackich nie tylko z Prus, ale także z Korony. - po jego wyjeździe do Królewca, obowiązki rektora przejął wychowanek Melanchtona, Andrzej Aurif a ber , który upodobnił program gimnazjum do programów opracowanych przez jego mistrza dla gimnazjów niemieckich. Dowodem tego było ograniczenie godzin przeznaczonych na nauczanie gramatyki łaci ń skiej i oparcie jej na lekturze podręczników humanistycznych. Uzyskane w ten sposób godziny przeznaczył na naukę arytmetyki, języka grecki e go i historii powszechnej. Nauczanie reguł gramatycznych połączył z lekturą najwybitniejszych poetów, filozofów i mówców zarówno starożytnych, jak i epoki Odrodzenia. Retorykę opierał głównie na tekstach Cycerona, w świat poezji próbował wprowadzić przez lekturę dzieł Wergiliusza. - całkowicie protestanckie oblicze nadał gimnazjum w latach 1555 - 1557 Jan Hoppe . Dzięki jego działalności gimnazjum stało się nie tylko wybitnie humanistyczną szkołą średnią, ale także podjęło ambitne
(…)
… reformą szkoły, którą przeprowadza Statorius i publikuje jej zasady wydając Urządzenie gimnazjum pińczowskiego. Statorius zrezygnował z miłej niewątpliwie dla niego myśli zorganizowania w Pińczowie na wzór Lozanny sześcioletniej szkoły humanistycznej i stworzył gimnazjum czteroletnie, a właściwie trzyletnie, ponieważ jego najniższa klasa była przeznaczona na naukę czytania i pisania oraz katechizmu…
… prądów i przepajał nimi pracę szkolną, doprowadził do tego, że gimnazjum pińczowskie stało się pierwszą szkołą ariańską w Polsce.
Oprócz gimnazjum pińczowskiego kalwini posiadali w XVI wieku szereg innych własnych szkół średnich. Do najgłośniejszych należało gimnazjum w Krakowie, Dubiecku, Seceminie, Łańcucie, Chmielniku, Bychawie, Kocku, Bełżycach i Wilnie. Okres ich istnienia był na ogół krótkotrwały…
… było też wyznaczenie podręczników dla każdego przedmiotu. Zapobiegało to wszelkiej dowolności i przypadkowości. W latach późniejszych gimnazjum przeżywało dramatyczne dysputy w sprawach dogmatycznych między najwybitniejszymi przedstawicielami kalwinizmu w Polsce. Doprowadziły one do powstania dość radykalnej doktryny braci polskich, zwanych również arianami. Ponieważ Statorius był od początku zwolennikiem nowych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)