Plan pracy:
1. Organizacja banków po reformie bankowej i jej wpływ na dokumentację.
2. Rodzaje dokumentacji wytwarzanej przez banki.
3. Opracowanie akt bankowych w przepisach metodycznych.
4. Opracowanie akt bankowych w praktyce.
5. Przydatność naukowa akt bankowych.
Referat obejmuje 6 stron, posiada bibliografię oraz przypisy.
Metodyka opracowania akt bankowych
Celem referatu jest omówienie sposobu opracowania akt bankowych. Zaznaczyłam okoliczności ustrojowe, które zdecydowały o wartości i przydatności naukowej akt bankowych, a także przedstawiłam przykładową dokumentację bankową. Na podstawie dwóch wstępów do inwentarzy pokazałam też jak wskazówki metodyczne mają się do praktyki.
Praca ta oparta jest o przepisy archiwalne wydane przed Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych oraz literaturę. Reforma bankowa z 1948r. przekresliła wcześniejsze funkcje banków, czyli regulację zjawisk finansowych oraz gospodarki kraju. Samodzielność banków zupełnie upadła, zeszly one do roli administracyjno-finansowej. Od tąd ich kompetencje ograniczały się do wykonywania decyzji centralnych, wynikających z państwowych planów gospodarczych, finansowych i inwestycyjnych. Najważniejsze decyzje zapadały na poza samym bankiem, na szczeblu ministerstwa finansów. Dlatego bankowy materiał aktowy okresu Polski Ludowej, jako źródło informacji jest drugorzędny. Warto jednak wspomnieć, że akta terenowych oddziałów banku dają jasny obraz życia gospodarczego województwa. Na mocy wyżej wspomnianej reformy ogniwami aparatu finansowego były: Narodowy Bank Polski, Bank Inwestycyjny, Bank Rolny, Powszechna Kasa Oszczędności. Były to banki państwowe. Oprócz nich istniały jeszcze Bank Handlowy w Warszawie SA i Bank Polska Kasa Opieki SA. Miały one na celu załatwianie spraw obrotu pieniężnego z zagranicą w zakresie wyznaczonym przez Ministra Finansów, a także pełniły funkcje pomocnicze w kompetencjach Narodowego Banku Polskiego.
Ocena akt bankowych opisana jest w wytycznych będących załącznikiem do Zarządzenia nr 3 NDAP z 16 kwietnia 1962r. Są one podstawą do brakowania przez archiwa państwowe akt przejętych od banków zlikwidowanych w czasie reform finansowych 1944-1951, a także z okresu po tych reformach. Rodzaje tej dokumentacji wymieniać będę w kolejności, jaką zakłada zarządzenie. Charakteryzując każdą grupę dokumentów, nie podałam wszystkich rodzajów dokumentów, jedynie te, które wydały mi się najbardziej reprezentatywne. Akta, które wymieniłam są produktem przede wszystkim central i oddziałów wojewódzkich banków, ale niektóre można spotkać również w oddziałach miejskich i powiatowych. Większość z nich powstawała we wszystkich bankach, jeśli jednak były one typowe dla konkretnego banku, zaznaczam to przy charakterystyce danej grupy.
Materiały dotyczące podstaw działania oraz organizacji banku i podległych placówek. Są to akty prawne i inne normatywy dotyczące powstania, działalnosci i likwidacji instytucji, umowy z innymi bankami, statuty, schematy organizacyjne i podziały czynności, protokoły zdawczo-odbiorcze i bilanse przejętych banków i instytucji, opracowania historii banku, kroniki.
(…)
… dotyczące: techniki bankowej (plany kont bankowych, wzory druków bankowych, wzory i spisy używanych i wycofanych pieczęci, przykładowe akta różnych operacji bankowych, księgi bankowe, akta posiedzeń komisji usprawnień, sprawozdania zmian techniki bankowej); funkcjonowania kancelarii i składnicy akt (instrukcje kancelaryjne i wykazy akt, instrukcje archiwalne lub składnicowe, spisy akt przechowywanych w archiwach lub składnicy akt, protokoły brakowania i przekazywania akt do archiwów państwowych, spisy akt przekazanych i inne środki ewidencyjne, a także protokoły wizytacji archiwum).
Wśród akt bankowych spotkać można też wydawnictwa własne oraz biuletyny, fotografie urządzeń i obiektów bankowych oraz materiały kartograficzne, druki reklamowe, plakaty, wzory własnych akcji i obligacji oraz banknotów…
… i zjazdów dotyczących działalności banku, plany finansowe, bilanse, sprawozdania z wykonywania budżetu.
Materiały dotyczące obiegu pieniężnego i działalności emisyjnej. Ten rodzaj akt spotkać można w registraturze Narodowego Banku Polskiego.
Materiały dotyczące refinansowania oraz kredytu krótkoterminowego i średnioterminowego: wytyczne władz nadrzędnych w zakresie polityki kredytowej, roczne sprawozdania…
… przez Naczelnego Dyrektora Archiwów państwowych w latach 1952-2000, Warszawa 2001.
Alfred Wielopolski, Akta bankowe o wartości trwałej, Archeion, t. 29, 1958.
Wstęp do inwentarza Banku Związku Spółek Zarobkowych. Oddział w Toruniu, Bożena Szypczyn, AP Toruń.
Internetowa Baza Danych SEZAM.
Dz.U. Nr 36, poz. 279.
Alfred Wielopolski, Akta bankowe o wartości trwałej, Archeion, t. 29, 1958, str. 161.
Tamże, str. 160…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)