DŁUGOFALOWE TENDENCJE WZROSTU ROLI USŁUG W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM
1. Udział usług w handlu międzynarodowym
Usługi, szczególnie te, które są związane z obsługą obrotu towarowego (finansowe, transportowe) od wieków odgrywają ważną rolę w handlu międzynarodowym. Wraz z rozwojem handlu towarowego, ich znaczenie rosło. Pojawienie się innych rodzajów usług w obrocie międzynarodowym na większą skalę nastąpiło po II wojnie światowej. Od tego czasu systematycznie rozluźnia się też związek usług z handlem towarami, a technologie teleinformatyczne umożliwiają odrębny od towarów międzynarodowy handel większością usług. Porównywalne w skali światowej statystyki dotyczące obrotów usługami sporządzane są od lat osiemdziesiątych XX w. Od tego czasu wartość eksportu usług mierzona na bazie bilansu płatniczego wzrosła prawie sześciokrotnie, z 364 mld USD w 1980 r. do 2179 mld USD w roku 2004. Tabela 1
Światowy handel usługami rynkowymi, 1980-2004 (w mld USD)
Rok
Eksport
Import
1980
365
402,5
1985
381,6
401,1
1990
780,5
820,6
1995
1184,9
1201,5
2000
1492,2
1479,6
2004
2179,5
2132,8
Źródło: opracowanie własne na podstawie: WTO Statistics Database: http://stat.wto.org, (06.05.2006).
Usługi stanowią prawie 20% światowego eksportu i nieco ponad 5% światowej produkcji towarów i usług, podczas gdy w 1980 r. wskaźniki te kształtowały się na poziomie odpowiednio: 16% i 3% (por. wykres 1). Przewiduje się, że ze względu na dynamiczny rozwój usług nowoczesnych (finansowych, informatycznych, telekomunikacyjnych, itp.), do 2020 r. usługi mogą stanowić ponad 50% handlu międzynarodowego.
Wykres 1
Udział eksportu usług w światowym eksporcie i PKB (1980-2004)
Źródło: opracowanie własne na podstawie: The World Economic Outlook (WEO) Database, IMF April 2006, http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2006/01/data/index.htm, WTO Statistics Database..., op. cit.
Zauważalne są duże różnice regionalne w udziale usług w handlu międzynarodowym. Wyższy udział mają one w handlu Ameryki Północnej (eksport) i Europy (zarówno eksport, jak i import), niższy zaś w pozostałych regionach. Usługi stanowią też stosunkowo znaczącą pozycję w imporcie regionów mniej zamożnych (por. tabela 2).
Tabela 2
Udział towarów i usług rynkowych w handlu ogółem wybranych regionów w 2004 r.
(na podstawie bilansów płatniczych; w mld USD i %)
(…)
… w tych krajach (blisko firmy zlecającej usługę) dobrze oddaje następujące stwierdzenie: „Chiny są za daleko, Indie nie mają właściwej infrastruktury, a Europa Wschodnia jest akurat”. Dodatkowym atutem jest ten sam krąg kulturowy, znajomość języków obcych, stosunkowo niskie koszty pracy.
Przenoszenie produkcji usług za granicę przyjmuje niejednokrotnie postać bezpośrednich inwestycji zagranicznych, dokonywanych…
…%. W wielu krajach własność państwowa występowała w dużej liczbie branż, zaczynając od przedsiębiorstw użyteczności publicznej, poprzez telekomunikację, większość gałęzi transportu, aż po banki, towarzystwa ubezpieczeniowe oraz niektóre gałęzie przemysłu przetwórczego. Do początku lat dziewięćdziesiątych prywatyzacja objęła przede wszystkim przedsiębiorstwa działająca w otoczeniu konkurencyjnym (tj. banki, ubezpieczenia, przemysł), natomiast później stopniowo zaczęto prywatyzować pozostałe branże (telekomunikacja, transport, przedsiębiorstwa użyteczności publicznej). Mimo tego w tych branżach własność państwowa wciąż jest bardzo popularna. Doświadczenia krajów OECD pokazują, że prywatyzacji często musi towarzyszyć wzmocniony system regulacji, na przykład w postaci odpowiedniej polityki konkurencji…
…) niezbędna jest jedynie bliskość intelektualna i (niekiedy) kulturowa między współpracującymi przedsiębiorstwami. Usługi stają się więc bardziej „podatne do handlu”.
Tabela 3
Globalizacja usług (case studies)
Firma
Liczba pracowników i kraj
Rodzaj zlecanej pracy
ACCENTURE
5 tys. na Filipinach do 2004 r.
księgowość, oprogramowanie, prace biurowe
CONSECO
1,7 tys. w Indiach, planowane są trzy nowe ośrodki
sporządzanie dokumentacji dotyczącej wniosków o odszkodowania
DELTA AIRLINES
6 tys. kontraktowych pracowników w Indiach i na Filipinach
rezerwacje biletów lotniczych, obsługa klienta
FLUOR
700 na Filipinach
projekty architektoniczne
GENERAL ELECTRIC
20 tys. w Indiach, wielki ośrodek badawczo-rozwojowy w Chinach
finanse, usługi informatyczne, prace badawczo-rozwojowe dla działu produkującego sprzęt medyczny…
… przenoszą produkcję usług do Meksyku.
Intranet - sieć wewnętrzna przedsiębiorstwa: Extranet - sieć zewnętrzna umożliwiająca dostęp z zewnątrz, poprzez Internet, do wewnętrznej sieci przedsiębiorstwa wybranym partnerom handlowym lub klientom.
From the Digital Divide to Digital Opportunities - Measuring Infostates for Development, ITU, Geneva 2005.
Human Development Report 2001. Making new technologies work…
…. Są to intensywne procesy deregulacji, prywatyzacji i liberalizacji. Deregulacja oznacza zmniejszenie stopnia ingerencji państwa w wybranych branżach, dzięki czemu w większości z nich wzrosła konkurencyjność i wydajność. Przedmiotem ścisłych regulacji państwowych jeszcze do niedawna było wiele branż usługowych, jak poczta, telekomunikacja, kolej, transport drogowy. W ciągu dwóch ostatnich dekad…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)