Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu. Tom I Maria Konopnicka (1842 - 1910) , oprac. Alina Brodzka Konopnicka z d. Wasiłowska urodziła się 23 maja 1842 r. w Suwałkach w rodzinie ziemiańskiej. Jej ojciec należał jednak do tzw. inteligencji zawodowej, był prawnikiem.
Kształciła się w domu, w atmosferze surowej obyczajowości i egzaltacji patriotycznej. Rok 1855/56 spędziła na pensji sióstr sakramentek w Warszawie, gdzie poznała Elizę Pawłowską (Orzeszkową).
W 1862 r. wyszła za Jarosława Konopniskiego, dużo od niej starszego.
W czasie powstania wyjechali do Wiednia, bo Maria była w ciąży, a Jarkowi groziło aresztowanie. Wrócili w 1865 r. do Bronowa.
W 1872 r., z sześciorgiem dzieci (!), przenieśli się do wsi Gusin.
Maria próbował stworzyć własny świat, daleki od rygoru dzieciństwa i łatwego życia w dworku.
W 1875 r. wydała pod pseudonimem pierwszy wiersz w piśmie „Kaliszanin”, a potem pisała do „Tygodnika Ilustrowanego” i „Bluszczu” - opinie współczesnych były bardzo przychylne, wypowiedział się nawet Sienkiewicz w Listach z Ameryki .
W 1876 r. przeniosła się z dziećmi do Warszawy. Ojciec nie mógł jej pomóc, bo zmarł nagle.
z trudnych warunków materialnych zwierzała się w listach Orzeszkowej
utwory pisane po 1878 r. (wydane w seriach Poezji w 1881, 1883 i 1887 r.) oraz serie Obrazków z 1881 r. ( Z przeszłości , Fragmenty dramatyczne ) wywołały inwektywy grup szlachecko-konserwatywnych i klerykalnych, a często nawet liberalnych
musiała wycofać się z pisma dla kobiet „Świt”, gdzie pracowała w latach 1884-86
W 1890 r. Konopnicka decyduje się opuścić kraj, na co złożyły się problemy rodzinne (choroba umysłowa córki) i z władzą (podejrzliwość, silna cenzura, zakaz obchodzenia jubileuszu w 1902 r.).
nie mogła nigdzie osiąść na stałe, bo mąż - z którym od 1875 r. była w separacji - nie zgodził się na wydanie jej paszportu
utrzymywała łączność z prasą, wydawnictwami i organizacjami w Polsce i na emigracji
współorganizowała protest świata przeciw okrucieństwom pruskim we Wrześni (1901), po pruskiej ustawie o wywłaszczeniu (1908) napisała Rotę W 1902 r. obchodziła w Krakowie i Lwowie jubileusz 25-lecia pracy (w Warszawie zakazano obchodów) i dostała dworek w Żarnowcu na Podkarpaciu, gdzie się przeniosła. Wciąż wyjeżdżała jednak za granicę i uczestniczyła w życiu kraju.
Zmarła, po wieloletniej chorobie serca, 8 października 1910 r. w sanatorium pod Lwowem.
Fragmenty... sprowokowały pierwszy atak na autorkę oraz na ich wydawczynię - Orzeszkową.
(…)
… atak na autorkę oraz na ich wydawczynię - Orzeszkową.
dotyczyły umysłowej i społeczno-obyczajowej emancypacji spod tradycji feudalnej i klerykalnej
nawet Sienkiewicz był przeciw nim
zbyt ostro ujmowała nieodwracalność konfliktów klasowych, zbyt mało ufała ewolucyjnej teorii rozwoju społecznego (bo debiutowała w okresie kryzysu pozytywizmu)
Żeromski pisał później, że jego pokolenie ma swego wieszcza…
…
wierzy w słuszność dążeń wyzwoleńczych ludu i że naród zachował energię patriotyczną
Obrazki (1878-86) zbudowane są w większości na materiale z życia współczesnego.
np. Wolny najmita, Co pocznie?, Sobotni wieczór, Przed sądem, Bez dachu, Jaś nie doczekał, Chłopskie serce, Z szopką
bezpośrednio wskazują dramaty ludu: bezdomność, nędza, krzywda moralna
łączą cechy liryki i epiki: „przedstawieniowość” epicka naruszana jest komentarzami autora
ich cechy wspólne to: wyraźna fabuła, podobna kompozycja (nowela z aforystyczną puentą)
wiersz jest na ogół sylabiczny, 11-zgłoskowy, stychiczny lub zwrotkowy, czasem urozmaicony sylabotonizmem
zarzucano jej, że te utwory to zarzewie konfliktu i buntu, że są zbyt ostre
Od roku 1881 Konopnicka publikowała liryki ludowe.
np. cykle Wieczorne pieśni, Na fujarce…
… - Lucyla
bohater jest odrealniony (vs. Beniowski), wręcz traktuje się go jako metaforę - symbolizuje starcie poetyckich marzeń z trywialnością i grozą świata
Lucyl walczy z Megistelejdą-Imaginą, która łudzi go poezją, a skrywa okrucieństwo
dygresje dotyczą sytuacji kraju, protestują przeciw niewoli, głoszą wyzwolenie mas, oskarżają Watykan o zmaterializowanie i przymierze z wrogami wolności narodów…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)