Gatunki literackie wtórnie naśladowcze (np. szkic, obrazek, litania, hymn)
Szkic - gatunek z pogranicza , jedna z odmian prozy XIX-wiecznej, sytuująca się między nowelą, opowiadaniem a powieścią, bliska opowieści. Od małych form prozatorskich różniła ją w miarę rozbudowana , choć zazwyczaj jednowątkowa fabuła, większa niż w noweli liczba występujących postaci, bardziej rozległy horyzont perspektywy czasowej akcji, a także sporadyczne występowanie wątków pobocznych i epizodów. Szkice powieściowe były jednym z podstawowych gatunków pozytywistycznej tendencyjnej literatury dydaktycznej. W pozytywizmie pojawiły się ponadto szkice nowelistyczne. Przykładem szkicu powieściowego w literaturze polskiej XIX w. jest utwór „Na marne. Szkic powieściowy” H.Sienkiewicza a także „Anielka” B.Prusa.
Szkic - (ang. Sketch, niem. Sizze)- rozpowszechniająca się ostatnio nazwa eseju bądź artykułu krytycznoliterackiego. Szkic dotyczyć może wybranego problemu, twórczości jednego pisarza bądź poszczególnego utworu ( w tym wypadku różni się od recenzji nie tylko rozmiarami, lecz także szerszą perspektywą w ujęciu tematu. W pewnych wypadkach szkic zbliża się do rozprawy naukowej , w innych stosuje się literackie środki wyrazu; może mieć charakter zarówno opisowy jak i polemiczny. Szkic fizjologiczny-gatunek prozy narracyjnej rozpowszechniony w XIX wieku, obejmujący niewielkie utwory o charakterze opisowym, pozbawione zasadniczo elementów fabularnych, prezentujące jakieś osobowości społeczno-obyczajowe, środowiska zawodowe, miejscowości, zabytki, scenki z życia codziennego, portrety osób, często nasycone pierwiastkami komiczno-satyrycznymi lub dydaktycznymi. Forma ukształtowana w literaturze francuskiej (m.in. H.Balzak, P. de Kock); w literaturze rosyjskiej uprawiana zwłaszcza przez przedstawicieli naturalnej szkoły. W Polsce znana w okresie międzypowstaniowym z twórczości m.in. J.I. Kraszewskiego („Wspomnienia Polesia”, „Wołynia i Litwy” , „Obrazy z życia i podróży” ), K.W. Wójcickiego, J.Dzierzkowskiego i innych.
Szkic nowelistyczny - narracyjny utwór prozaiczny zbliżony rozmiarami do noweli, chociaż pozbawiony właściwych jej rygorów kompozycyjnych. W XIX wieku mianem szkicu nowelistycznego określano utwory o tematyce społeczno-obyczajowej, psychologicznej czy historycznej, nie respektujące zasad budowy spójnej akcji, których fabuła miała charakter fragmentaryczny, pozostające w niezgodzie z założeniami kompozycyjnymi klasycznej noweli. OBRAZEK - w literaturze XIX-wiecznej krótkie opowiadanie prozą lub wierszem, mające charakter scenki rodzajowej, często udramatyzowanej, portretu psychologicznego lub plastycznego opisu sytuacji. Obrazki w formie wierszowanej były utworami epicko-lirycznymi o tematyce społecznej i sentymentalno- humanitarnym zabarwieniu; gatunek znany w twórczości poetów międzypowstaniowych ( W. Syrokomla jako autor „Lalki”, „Księgarza ulicznego”, „Zwierzyny”, K. Ujejski , L. Sowiński) oraz z dokonań M. Konopnickiej („Obrazki”) i W. Gomulickiego. W formie prozaicznej były to najczęściej małe opowiadania nasycone obserwacjami społeczno- obyczajowymi, utrwalające jakieś charakterystyczne dla danego środowiska realia, również językowe ; gatunek uprawiany przez realistów i naturalistów, m.in. przez M. Bałuckiego, J. Blizińskiego, B. Prusa, E. Orzeszkową.
(…)
… w. p.n.e., recytowane przez wędrownych rapsodów podczas uroczystości ku czci bogów na turniejach poetyckich zwanych agonami. Był to cykl 34 legend narracyjnych, opowiedzianych w stylu homeryckim. Najwazniejsze z nich to: Hymn na cześć Apollona Delijskiego, Hymn na Apollona Pytyjskiego, Hymn na cześć Hermesa, Hymn na cześć Afrodyty oraz Hymn na cześć Demetry.
W Nowym Testamencie występują tzw. „hymny…
…”, wywodząc ją z tradycji XVII-wiecznego flamandzkiego malarstwa rodzajowego, wzorem którego starano się oddać w dziele literackim z werystyczną dokładnością opisywane fragmenty („obrazki”) rzeczywistości, najczęściej w jej codziennych, prozaicznych wymiarach.
Pierwsze obrazki powstawały już w pierwszej połowie XIX w., w okresie między powstaniami, a tematyką licznych utworów stały się obszary Polski…
… cykl wierszy „Obrazki”, publikowany pierwotnie w odcinkach na łamach czasopism warszawskich, a następnie włączony w całości do zbiorowego wydania „Poezji” z 1883 roku.
Kompozycja otwarta i zamknięta.
Kompozycja -> budowa świata przedstawionego działa, układ i powiązanie jego elementów, sieć wzajemnych relacji między motywami oraz stosunków łączących poszczególne motywy z całościowym schematem konstrukcyjnym. Kompozycja spełnia wobec materiału tematycznego znajdującego się w polu widzenia twórcy rolą analogiczną do stylu wobec materiału językowego: wytrąca go z bezwładu i poddaje celowej obróbce i organizacji. Świat przedstawiony dzieła rodzi się z napięcia miedzy predyspozycjami danego materiału tematycznego a zastosowanymi ujęciami kompozycyjnymi. Kompozycja przekształca elementy materiału tematycznego w jednostki konstrukcyjne dzieła, interpretuje je w określony sposób, umieszcza w jakimś porządku ważności i nadaje im znaczenie. Podstawowym zadaniem kompozycji jest uczynić ze świata przedstawionego całość wewnętrznie rozplanowaną, spójną i samowystarczalną, która może być uchwycona przez czytelnika w sposób zapewniający adekwatne jej zrozumienie. Kompozycja, która dobitni sygnalizuje…
… safickiej strofy. W średniowieczu hymn należał do podstawowych gatunków kościelnej poezji chrześcijańskiej. Najwybitniejszymi autorami utworów hymnicznych byli: Hilary z Poiters, św. Ambroży, św. Bernard z Clairvaux, Abelard, św. Tomasz z Akwinu. W renesansie obok hymnów łacińskich, nawiązujących do klasycznych form metrycznych, uprawiano hymny w językach narodowych, przy czym miały one charakter zarówno…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)