To tylko jedna z 9 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Rozdział 10 Psychologizm i Psychosocjologia Pod koniec XIX wieku opozycja psychologizmu i socjologizmu - spór o psychiczny bądź też rzeczowy charakter zjawisk społecznych pomiędzy Tarde'em i Durheimem - zdominowała dyskusje teoretyczne w socjologii Psychologizm orientacja teoretyczna w socjologii, która bierze za punkt wyjścia psychiczne cechy jednostek, czyni z nich zmienne, po czym stara się zinterpretować zjawiska społeczne, jaki ich przejawy lub zjawiska pochodne.
1. Pojęcie psychologizmu Psychologizm nie był jednolitą teorią (wielkie zróżnicowanie koncepcji teoretycznych)
Nazwa powstała ex post by podkreślić narastające w środowisku naukowym przekonanie, że to psychologia może i powinna stać się podstawową nauką o człowieku. Podstaw psychologizmu można się dopatrywać w koncepcjach natury ludzkiej przypisującym człowiekowi trwałe dyspozycje psychiczne, które w ostatecznym rozrachunku miałyby tłumaczyć zarówno postępowanie poszczególnych jednostek jak i działania zbiorowe. W tym sensie psychologistami byli Hobbes, Hume, Helwecjusz i Bentham.
Znamiennym faktem było powstanie tzw. ewolucjonizmu psychologicznego (Lester Frank Ward, Beniamin Kidd - przesunęli ośrodek zainteresowania z „przemian organizmu społecznego” jako takiego na rozwój jego aspektu duchowego, który odróżnia go od organizmów zwierzęcych.) Podobną tendencję wykazywał Alfred Fouillée - koncepcja idees-forces umożliwiająca uwzględnienie w deterministycznym schemacie ewolucji społecznej ludzkiej jaźni i wolności wyboru. W Rosji powstała tzw. metoda subiektywna (Piotr Ł. Ławrow, Mikołaj K. Michajłowski) a w Polsce w stronę psychologii zwrócili się Zygmunt Balicki i Edward Abramowski. „ Nothing is social which is not psychical” - skoro uczestnikami procesów społecznych są jednostki ludzkie, wyjaśnienie tych procesów będzie możliwe tylko wtedy, gdy poznamy trwałą naturę tych jednostek - skłonności, motywy, reakcje, instynkty, itd.
Przewrót naukowy w psychologii:
Powstanie dzięki Wilhelmowi Wundtowi oraz innym uczonym psychologii eksperymentalnej obserwacji, której spodziewano się nadać ścisłość obserwacji przyrodniczych.
Potraktowanie faktów psychicznych jako jedynej rzeczywistości bezpośrednio danej uczonemu; doświadczenie to podstawowe pojęcie psychologii jako punkt wyjścia poznania wszelkich humanistycznych.
Człowiek ma wolę i rozum a nie tylko zdolność odbierania i kojarzenia wrażeń (przejście od percepcji do apercepcji).
Wyjście poza psychologię świadomości i odkrycie psychologii nieświadomości
Cechy psychologizmu:
Pozostał w naukach społecznych na gruncie pozytywistycznej filozofii nauki. To, że sprowadzono fakty humanistyczne do psychicznych nie oznaczało, że są one odmienne od faktów badanych przez nauki przyrodnicze (wyj. Wundt)
(…)
… czasów. Publiczność miałoby cechować rozproszenie przestrzenne połączone z bliskością duchową powstającą dzięki udoskonalonym środkom wymiany opinii i informacji. Zajął stanowisko interakcjonistyczne co go zbliżyło do szkoły chicagowskiej. Więcej uwagi poświęcił interakcji społecznej poprzedzającej pojawienie się zjawiska „sugestii zbiorowej” i towarzyszących mu procesów myślowych.
4. Teoria naśladownictwa Tarde'a
Był krytykowany przez Durkheim, choć niektóre poglądy były im wspólne: postulował stosowanie studiów porównawczych, metod statystycznych, krytykował ewolucjonizm i organicyzm. Trzonem teorii socjologicznej Tarde'a była teoria naśladownictwa (l'imitation). W naśladownictwie widział manifestację ogólniejszego zjawiska powtarzalności (répetition) Socjologia musi badać zdarzenia…
…, hipnozę, nieświadomość, libido, osady psychiczne (rezydua) itp.
2. Psychologia ludów
Był to jeden z pierwszych przejawów zainteresowania się problemami psychosocjologicznymi. Pojawiła się ona w Niemczech - Moritz Lazarus (1824-1903), Heymann Steinthal (1823-1899). Ich celem było ustanowienie obok psychologii indywidualnej psychologii człowieka uspołecznionego, czyli społeczeństwa ludzkiego
Idea…
… i wynalazcę - Gustave'a Le Bona (1841-1931).
Należy odróżnić podejmowanie tej problematyki w ramach szerszych teorii socjologicznych od swoistej teorii psychosocjologicznej, według której obserwacja zachowań się tłumu dostarcza klucza do zrozumienia wszelkich zjawisk społecznych. Tej przedstawicielem był Le Bon. Objawił się on także jako teoretyk podziału ludzkości na zwalczające się rasy, w związku z czym…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)