Empiryści - F. Bacon Bacon rozwinął metodologię empiryzmu . Zamierzał stworzyć taką metodę, która pozwoli odkryć stałe właściwości rzeczy. Poświęcił temu Novum Organum ( 1620 ), mające w założeniu być tomem wielkiej pracy reformującej całokształt nauki Instauratio Magna (nie dokończonej). Bacon nie negował znaczeniu rozumu w poznaniu. Rozum i zmysły muszą ze sobą współpracować . Taka współpraca daje pewność wiedzy. TEORIA ZŁUDZEŃ Bacon uważał, że umysł ludzki jest podległy różnego rodzaju złudzeniom ( idola ) Wyróżnił on cztery rodzaje takich złudzeń (jest to tzw. teoria idoli): złudzenia plemienne ( idola tribus ) - wynikające z natury ludzkiej i wspólne wszystkim ludziom; należy do nich antropomorfizm i doszukiwanie się celowości w świecie; złudzenia jaskini ( idola specus ) - przesądy jednostek, spowodowane przez wpływ wychowania i środowiska; złudzenia rynku ( idola fori ) - powodowane przez niedokładność, nieadekwatność i wieloznaczność pojęć, niedoskonałość języka; złudzenia teatru ( idola theatri ) - powodowane przez błędne spekulacje filozoficzne, których wyniki są przyjmowane na mocy autorytetu. INDUKCJONIZM ELIMINACYJNY Człowiek może jednak usunąć owe złudzenia. Eksperyment wynagrodzi braki zmysłów, a indukcja złudzenia rozumu. Praca naukowa powinna przypominać pracę pszczół - ma zbierać i przetwarzać co zebrała. Zajmując się jakimś zjawiskiem, np. chłodem, należy dokonać zestawu trzech wypadków: wypadki w których ta własność występuje (śnieg, wiatr) tablica obecności wypadki gdzie tej własności nie ma (słońce, pustynia) tablica nieobecności zestawić wypadki, gdzie ta własność występuje w różnym natężeniu (zależność od szerokości geograficznej) tablica stopni Zbieranie wypadków jest wstępem do właściwej indukcji, której celem jest znalezienie własności stale wiążących się z danym zjawiskiem. Stałe własności rzeczy są jej istotą ( formą ) Locke John Locke zajmował się głównie teorią poznania . Locke analizując to, jak umysł tworzy idee na podstawie danych zmysłowych, podał prosty schemat ich powstawania: Bodźce zmysłowe tworzą w umyśle wrażenia , które są następnie automatycznie grupowane w "obiekty", które Locke nazwał ideami prostymi. Idee proste to np. 'jedno, konkretne krzesło'. Idee proste podlegają już procesowi myślenia - tzn. można je zestawiać, porównywać, analizować i na tej podstawie tworzyć idee złożone, będące albo uśrednionymi pojęciami zawierającymi w sobie całe zbiory idei prostych o wspólnych cechach (np. 'krzesło' określające zbiór wszystkich krzeseł)
(…)
… odpowiadał na pierwsze spośród nich w sposób syntetyczny - badając czysty rozum u jego źródeł. Czytelnikowi trudno jest śledzić te wywody, bo musi wmyślać się w system, który nie zakłada niczego prócz samego rozumu. W Prolegomenach filozof z Królewca przyjął łatwiejsze w percepcji podejście analityczne. Ponieważ wiemy, że istnieją czysta matematyka oraz czyste przyrodoznawstwo, i obie te nauki zawierają twierdzenia bezwzględnie pewne, a zarazem niezależne od doświadczenia, to nie ulega wątpliwości, iż możliwe jest poznanie syntetyczne a priori. Dla Kanta takim rodzajem poznania była również metafizyka.
Drugie spośród wymienionych tu pytań wyrażone w postaci ścisłej brzmi: W jaki sposób możliwe są zdania syntetyczne a priori? Kant rozbija je na pytania o możliwości: czystej matematyki, czystego przyrodoznawstwa, metafizyki w ogóle oraz metafizyki jako nauki. W ten sposób pojawia się koncepcja zwana idealizmem transcendentalnym, którą Kant wolał określać terminem idealizm krytyczny. Tworzący ją zabieg polegał na myślowym wykroczeniu poza sferę przedstawień, aby odkryć to, co je konstytuuje. Omówienie tego procesu myślowego zawierają cztery kolejne części niniejszego artykułu, traktujące o czasie…
… skonstruowanego świata materialnego? Oczywiście ten "ktoś" musi to robić stale i jednocześnie mieć zdolność "widzenia wszystkiego na raz" - to Bóg.
Berkeley był drugim z "wielkiej trójki" oświeceniowych empiryków angielskich. Pierwszym był John Locke, a trzecim David Hume.
BERKELEY
NOMINALIZM: na swiecie nie ma abstrakcji, idea to wyobrazenie - konkretne przedstwienie
SENSUALIZM: wiedziec = postrzegac. To czego…
… w blad). Idee zlozone, prawdy ogolne mozemy poznac tylko przez intuicje i dowod
FILOZOFIA PRAKTYCZNA: badac w lacznosci z zyciem, na podstawie psychologicznej, z zasasda wolnosci (sadu, indywidualnoscia)
Hume
Filozofia Hume'a to przede wszystkim potężny atak na wszelkie formy racjonalizmu. Dotyczy to zarówno epistemologii jak i etyki i filozofii politycznej. Zadeklarowanym we wstępie do Traktatu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)