To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
P r o t e s t a n t y z m
Nazwa wyznania.
Nazwa przyjęta dla Kościołów i wspólnot chrześc. wywodzących się z reformacji XVI w. Do p. zalicza się Kościoły luterańskie (ewangelicko-luterański Kościół), reformowane (ewangelicko-reformowany Kościół), metodystyczne (ewangelicko-metodystyczny Kościół), baptystyczne (baptyzm), a także wspólnoty powstałe w XIX i XX w., jak m.in. Chrystusowe Kościoły czy zielonoświątkowcy. Ze względu na genezę oraz niektóre elementy doktryny do p. można zaliczyć także anglikanizm, a przynajmniej niektóre jego nurty. Niekiedy nazwę p. rozciąga się na wszystkie wspólnoty o proweniencji chrześc. poza rodzinami Kościołów katol. i prawosławnego. Nowsze próby definicyjne głoszą, że pojęcie p. odnosi się do takich postaci chrześcijaństwa, w których istotną zasadą samorozumienia jest protest wobec każdego roszczenia człowieka zmierzającego do pomniejszenia suwerenności Boga jako jedynego dawcy zbawienia (np. P. Tillich). Sam termin p. pochodzi od protestu, jaki stany ewangelickie przedłożyły 1529 na sejmie Rzeszy niem. w Spirze wobec ograniczeń swobód rel., wprowadzonych tam przez katol. większość.
Przyczyny zaistnienia reformacji.
Wśród najważniejszych przyczyn r. należy wymienić: związany z upadkiem autorytetów rel. poważny kryzys Kościoła zach. w XV w. (który dotknął zarówno instytucje kośc., duchowość, jak i praktyki życia rel.), zmiany w strukturze społeczeństw eur. (które ujawniły się w kryzysie feudalizmu) oraz dążenia do uksztaltowania nowoż. formuły państwa i organizacji kośc. oraz adekwatnej do czasów nowoż. antropologii. Istotną rolę w powstaniu r. odegrały: humanizm jako narzędzie krytyki bibl. i hist. oraz zmiany zachodzące w nauczaniu uniwersyteckim. Często zwraca się także uwagę na kryzys instytucji edukacyjnych oraz formacji zakonnych. Równie ważną przyczyną r. było obniżenie się poziomu wykształcenia i jakości posługi duchowieństwa parafialnego. Otwarcie się na hasła humanizmu oznaczało wyczerpywanie się możliwości nauk. i intelektualnych scholastyki i przynosiło zainteresowanie starożytnością, w tym dziejami tekstu bibl. i pierwszych stuleci Kościoła, jak również myślą starokościelną. Humaniści ponadto wyraźnie dystansowali się od późnośredniow. pobożności, nawołując do odnowy Kościoła przede wszystkim w sferze moralnej. w rozumieniu prawnym. Podstawy doktryny protestanckiej
Kościoły protest. za nadrzędne źródło prawd wiary uznają Pismo Święte (łac. sola scriptura `tylko Pismo'), kwestionując uznaną przez Kościół rzymskokatol. komplementarność w tym zakresie Pisma Świętego, Tradycji i Urzędu Nauczycielskiego. P. odrzuca więc te elementy chrześc. wiary, które nie znajdują w przekonaniu jego przedstawicieli ugruntowania i uzasadnienia w
(…)
… - emocjonalną pobożność z umacniającym wiarę i prowadzącym do świętości działaniem Ducha Świętego w dzień jego zesłani do apostołów.
Liczba zielonoświątkowców wynosi ok. 31 300 000
W Polsce idee reformacji upowszechniły się za panowania ostatnich Jagiellonów. Na terenach wchodzących w skład I Rzeczypospolitej znajdowały się zbory luterańskie (gł. Wielkopolska), reformowane (Małopolska i Litwa), braci czeskich (Wielkopolska), jak również niewielkie skupiska anabaptystów, z których okres kontrreformacji przetrwali jedynie mennonici na Żuławach. Pojawił się również nurt radykalnej reformacji (bracia polscy). Po wprowadzeniu w życie reformy trydenckiej skutkującej odnową katolicyzmu, a zarazem przeciwdziałaniem reformacji, i to zarówno za pomocą argumentów teol., jak i środków nacisku polit. (kontrreformacja) postęp p. w Polsce został zahamowany. Od czasów reformacji były podejmowane próby zjednoczenia p., m.in. w Koźminku 1555 (bracia czescy i kalwini), Sandomierzu 1570 (luteranie, kalwini i bracia czescy) czy też 1828-49 w postaci wspólnego konsystorza (luteranie i kalwini). W 400. rocznicę podpisania zgody sandomierskiej pol. luteranie (członkowie Kościoła ewangelicko-augsburskiego) i ewangelicy reformowani (kalwini i spadkobiercy braci czeskich) utworzyli tzw. wspólnotę ołtarza i ambony, którą następnie w wymiarze eur. usankcjonowała Konkordia leuenberska. Dzięki jej ratyfikacji 1997 do wspólnoty tej zostali włączeni także pol. metodyści. W Polsce 2002 do Kościołów protest. należało ok. 150-200 tys. osób; największą grupę stanowili luteranie (ok. 80 tys.).
…
… pierworodnego, twierdząc, że spowodował on nie tylko osłabienie, ale zupełne zniszczenie natury ludzkiej i wolnej woli (człowiek nie jest w stanie sam z siebie współdziałać w dziele zbawienia). Z takiego ujęcia grzechu pierworodnego wynika teza o całkowitym prymacie Boga w dziele zbawienia, nawiązująca do teologii św. Pawła i koncepcji łaski św. Augustyna. P. podkreśla, iż usprawiedliwienie chrześcijanina…
…, lecz adaptacją do pol. warunków II Konfesji Helweckiej Bullingera.
Anglikańskie księgi są już w rozdziale o anglikanizmie.
Stosunek do sakramentów
Niemal w całym p. praktykuje się 2 sakramenty: chrzest i Wieczerzę Pańską, których interpretacja stała się jedną z podstawowych przyczyn różnicowania się p. Tradycyjne Kościoły ewangelickie zachowały chrzest dzieci. Wywodzące się od anabaptystów Kościoły mennonitów…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)