Proces zakwaszania gleb i ich wpływ na środowisko
Wyraźna przewaga opadów atmosferycznych nad parowaniem prowadzi do wypłukiwania przez przesiąkające wody opadowe zasadowych składników - głównie wapnia i magnezu - w głąb profilu glebowego. Straty wypłukiwanego wapnia przekraczają zwykle ok. 6-8 razy ilości wypieranego magnezu, chociaż przemieszczane są w głąb również jony sodu, oraz w znacznie mniejszym stopniu jony potasu. Szacuje się, że w zależności od typu gleb straty z 1 ha mogą wynosić rocznie: od 200 do 1500 kg CaO, od 20 do 40 kg MgO, oraz 15 do 60 kg K. Duży wpływ na wymywanie jonów wapnia i magnezu w głąb profilu glebowego odgrywa też transpiracja rosnących tam roślin uprawnych i chwastów. Brak okrywy roślinnej sprzyja silniejszemu wymywaniu jonów, podczas gdy przy bujnej roślinności i dużej transpiracji, straty są znacznie mniejsze.
Równocześnie w powierzchniowych warstwach, w kompleksie sorpcyjnym gleb, ubytkowi zasadowych jonów Ca 2+ i Mg 2+ towarzyszy gromadzenie się znacznych ilości kwaśnych jonów H + i Al 3+, co prowadzi do stopniowego zakwaszania się tych poziomów.
Kolejnym czynnikiem wpływającym na zakwaszanie się gleb jest dwutlenek węgla. Zwykła woda deszczowa, nawet bez żadnej emisji spalin, na skutek reakcji z CO2 znajdującym się w powietrzu, wykazuje kwaśny odczyn, w granicach pH - 5,6. Woda opadowa w rejonach przemysłowych zagrożonych „kwaśnymi deszczami”, może mieć pH znacznie niższe. Również rozkładająca się w glebie materia organiczna pochodząca z resztek roślinnych: obornika, nawozów zielonych, roślinnych i innych pochodzenia zwierzęcego, jak również oddychające korzenie roślin, są źródłem znacznych ilości CO2 w glebach i wodach. Rozpuszczony w wodzie dwutlenek węgla tworzy słaby roztwór kwasu węglowego (H2CO3), który dysocjując uwalnia znaczne ilości jonów H+ i HCO3- . Zarówno kwas węglowy jak i jony HCO3- zwiększają rozpuszczalność węglanu wapnia i krzemianów wapniowych zawartych w glebach ułatwiając proces wmywania wapnia w głąb profilu. Wytworzone i obecne w glebie jony wodorowe wypierają z kompleksu sorpcyjnego gleby jony wapnia.
Źródłem znacznych ilości jonów H+ w glebie są procesy nitryfikacji, czyli przechodzenia azotu z form amonowych w azotanowe. Dostarczane do gleby nawozy amonowe, mocznik, resztki pożniwne i nawozy naturalne przekształcając się w formy azotanowe uwalniają spore ilości jonów H+, których obecność w glebie sprzyja ich zakwaszaniu.
Człowiek swoją działalnością również istotnie przyczynia się do znacznego obniżenia odczynu gleb. Duże ilości emitowanych przez przemysł energetyczny, motoryzacyjny, grzewczy itp. do atmosfery gazów: dwutlenku siarki, tlenków azotu i dwutlenku węgla docierają do gleb i wód w postaci kwaśnych deszczy i tzw. suchego opadu.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)