To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
W. Dajczak. Notatka składa się z 4 stron.
2.2.2. (2.2.2.2. , 2.2.2.4. , 2.2.2.6.) Historyczny rozwój procesu: Ordo iuciorum privatorum (proces republikański) : legisakcyjny
oparty o skomplikowane actio dwufazowy
formuralny
oparty o przyznawane formułki
wyparł proces legisakcyjny
dwufazowy
zniesiony w 342r. z powodu „czepiania się słów”
Cognito extra ordinem (proces cesarski)
kognicyjny
uproszczony
jednofazowy
dopasowany do potrzeb sporów i peregrynów
Zasady procesowe skargowość
bez wystąpienia o actio (bez inicjatywy powoda) proces się nie rozpocznie
bez istnienia odpowiedniej actio proces nie mógł się toczyć, ponieważ wyłączona była ochrona procesowa
dyspozycyjność czyli rozporządzalność
w obu formach procesu republikańskiego strony rozporządzają przedmiotem sporu oraz stosowanymi w nim środkami
strony zakreślają granice własnej ochrony volenti non fit iniuria (chcącemu nie dzieje się krzywda)
kontradyktoryjność:
postępowanie polega na wystąpieniach dwóch stron
kontradyktoryjność to inaczej sporność
materiał procesowy gromadzą strony
zasada śledczości pojawia się dopiero w średniowieczu
strony mają interes w wyjaśnieniu okoliczności, które przemawiają na ich rzecz (związek z dyspozycyjnością)
strony udowadniają swoje twierdzenia
pretor i sędzia to bezstronni obserwatorzy, którzy ustalają prawdę formalną na podstawie tego co wynika z materiału procesowego
jawność:
przebieg procesu mógł być obserwowany przez dowolne osoby
proces legisakcyjny i formularny były jawne w obu fazach
ustność:
strony mogą swobodnie, werbalnie prezentować swoje stanowisko w postępowaniu
z czasem pisemne staje się nawet wezwanie do sądu, a wiąże się to z postępującą biurokratyzacją cesarstwa, nadaj jednak pozostaje naczelną zasadą procesu
równość non debetactori licere, quod reo non permittitur - powodownie nie wolno tego, na co nie pozwala się pozwanemu audiatur et altera pars - niech będzie wysłuchana i druga strona czyli każda ze stron ma prawo do wypowiedzi
bezpośredniość
w procesie republikańskim:
bezpośrednie zapoznanie się z twierdzeniami i żądaniami obu stron
w apud iudicem z dowodami
w dominacie pojawiają się ograniczenia bezpośredniości
sędzia mógł delegować kogoś innego do prowadzenia części procesu
dominat charakteryzowała przewlekłość i wysokie koszta procesu stąd popularność pozasądowych sposobów rozstrzygania sporu
(…)
… niepełnosprawnych
vadimonium - obowiązek zapłaty umówionej kwoty, która nie wchodziła w rozliczenie wartości przedmiotu sporu w razie niestawienia się na procesie
editio actionis (ostrzeżenie pozwanego o zamiarach powoda)
pozwany ma szansę zastanowić się nad obroną i próbować ugody już na tym etapie
postulatio actionis
In iure powód występował o udzielenie skargi (rozpoczęcie procesu)
pretor po wysłuchaniu stron…
…, ze względu na kontradyktoryjność procesu
skargom in rem wystarczyło przekazanie przedmiotu powodowi, pozwany aby przedmiot odzyskać, sam musiał stać się powodem
skargi in personam pociągały za sobą nawet missio in bona
każde actio skutecznie blokowało odpowiednie exceptio
infinitatio (zparzeczenie) - przy uznaniu podstawy procesu, pozwanemu często wystarczyło podważenie wartości przedmiotu sporu podanej…
… przedmiotu sporu i odsetki od tej chwili
zatwierdzenie sporu - przekształcenie materialno-prawnego charakteru obowiązkowego świadczenia (dare oportere) w procesowy (condemnari oportere)
swobodna ocena dowodów
w fazie apud iudicem wystarczyła obecność tylko jednej ze stron („po południu niech sędzia zasądzi przedmiot sporu na rzecz obecnego”)
iudex (sędzia) miał pełną swobodę sposobu procedowania, badania…
… biorąc poprzedni wyrok, drugi wyrok kończył się zazwyczaj confessio in iure, co otwierało drogę do egzekucji
skutecznie podważenie wyroku w wypadku (denegatio actionis oznaczała postawienie się za pozwanym):
przekroczenia uprawnień z formula ze strony powoda
naruszenie zakazu procesowania w tej samej sprawie
brak zdolności procesowej, kompetencji lub przekupstwo sędziego
teoretycznie sędzia mógł…
… pretor:
pozywanie patronów, współmałżonków
zawsze, gdy zasądzenie powoduje infamię
czasami pretor nie dopuszczał wezwania:
wobec członków orszaku ślubnego / pogrzebowego
wobec kapłanów i urzędników w czasie pełnienia funkcji publicznych
do powoda należała dbałość o stawiennictwo pozwanego:
ustawa XII Tablic upoważniała do użycia siły wobec opornych i nakazywała ułatwienie transportu dla osób…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)