PROBLEM WIEDZY
Klasyczna definicja wiedzy (Platon, Teajtet) - wiedza to prawdziwe, uzasadnione przekonanie.
x wie, że A ⇔ (x jest przekonany, że A ∧ A jest prawdziwe ∧ x ma uzasadnienie dla A)
gdzie x - podmiot wiedzy, A - przedmiot wiedzy.
1. przekonanie prawdziwe, ale nieuzasadnione nie jest wiedzą - np. zgadywanie, gdyż, o ile jest trafne, jest trafne przez przypadek, opiera się na zbyt słabych podstawach, nie bierze w ogóle pod uwagę świadectw.
2. przekonanie uzasadnione, ale fałszywe nie jest wiedzą - np. w śledztwie, gdzie są bardzo dobrze spreparowane dowody przeciwko komuś. Detektyw sądzi, że wie, i ma mocne podstawy, ale mimo to jest w błędzie, gdyż jego przekonanie nie koresponduje z faktami.
Formalna teoria przekonań
„x jest przekonany, że A” - sąd wyrażający przekonanie, gdzie x - podmiot przekonania, A - przedmiot przekonania.
„(...) jest przekonany, że (...)” - funktor zdaniotwórczy od argumentu nazwowego x i argumentu zdaniowego A.
Podmiotem przekonania jest zawsze osoba.
Spór o przedmiot przekonania:
1. przedmiotem przekonania jest sąd w sensie logicznym (tzn. znaczenie zdania w sensie gramatycznym, ang. proposition), wyrażany przez zdanie A:
a) koncepcja mentalistyczna - sąd w sensie logicznym będący przekonaniem polega na pewnym stanie umysłu,
b) koncepcja behawiorystyczna - sąd w sensie logicznym będący przekonaniem wyraża (ujawnia) się w obserwowalnym zachowaniu podmiotu przekonania.
2. przedmiotem przekonania jest to, do czego odnosi się sąd w sensie logicznym, wyrażany przez zdanie A. Sąd wyraża treść przekonania, którą jest pewien stan rzeczy.
Intensjonalność
Funktor „jest przekonany, że” (podobnie jak funktor „wie, że”) jest funktorem intensjonalnym (ze względu na argument zdaniowy; ze względu na argument nazwowy jest ekstensjonalny), tzn. funktorem tworzącym zdanie, w którym zastąpienie zdania A w kontekście przekonaniowym innym zdaniem A', równoważnym zdaniu A (o tej samej wartości logicznej) nie gwarantuje zachowania wartości logicznej całego zdania. Funktory „jest przekonany, że” i „wie, że” są intensjonalne w mocnym sensie.
Przykład.
p: „Jan jest przekonany, że Warszawa jest stolicą Polski”
q: „Jan jest przekonany, że każda funkcja różniczkowalna jest ciągła”
Zdania „Ziemia jest okrągła” i „każda funkcja różniczkowalna jest ciągła” są równoważne (oba są prawdziwe), ale zdanie p jest prawdziwe, a zdanie q jest fałszywe, ponieważ Jan nie zna analizy matematycznej.
Intencjonalność przekonań - nakierowanie przekonań (podobnie jak innych zjawisk psychicznych) na pewien przedmiot, niekoniecznie realny - każde przekonanie jest przekonaniem o czymś.
(…)
… i
- nie przekreśla możliwości, które nie zostały wykluczone przez te świadectwa (A. Morton) - brak odniesienia do wartości logicznej przekonań.
4 konieczne i wystarczające warunki racjonalności myślenia, a także działania (K. Szaniawski):
- ścisła artykulacja,
- precyzja myśli,
- konsekwencja logiczna (niesprzeczność),
- uzasadnienie.
Własności (aspekty) przekonań (pożądane):
(A) Wewnętrzne - określają, w jakim…
… testy pewnego leku na gryzoniach, stwierdzamy, że działa na wszystkich dotychczasowych przypadkach i przypuszczamy, że działa na wszystkich gryzoniach. Aplikujemy lekarstwo wiewiórce, które działa, ale nie środek leczniczy, lecz to, w czym jest rozpuszczony.
3. niech x, y, z - osoby, a P, Q1, Q2, Q3 - własności.
- x jest przekonany, że P(y), na co ma dobre uzasadnienie,
- x konstruuje następujące sądy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)