To tylko jedna z 11 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
PREKAMBR: Wszystko zaczęło się od wielkiego wybuchu (Big Bang); Szacunkowe dane: około 10 - 15 mld lat temu, według ostatnich danych 13,7 mld lat temu (± 130 mln);
Nastąpiła ekspansja czasoprzestrzeni;
Powstała materia - początkowo była to ekspandująca plazma jąder najlżejszych pierwiastków: wodoru, helu i litu;
Komputerowy model wczesnego kosmosu według T. Theuns - grawitacja skupiła materię w cienkie włókna. Z obszarów o wysokiej gęstości powstały galaktyki;
Rok świetlny (LY - light year) - to odległość, jaką światło pokonuje w ciągu jednego roku ziemskiego. Jest to jednostka odległości, a nie czasu; Rok świetlny wynosi 9,4605x10¹²;
Znany wszechświat: Zawiera około 125 mld galaktyk;
Promień widzialny części wszechświata około 28 mld lat świetlnych, w przybliżeniu 260 tys. trylionów km;
Droga mleczna: Średnica około 100 000 lat świetlnych;
Złożona z miliardów gwiazd (około 100 mld);
Skupione w wybrzuszeniu centralnym, w płaskich spiralnych ramionach;
W centrum galaktyki znajduje się czarna dziura;
Słońce i układ słoneczny: Powstały z obłoku gazowo - pyłowego;
Słońce i gwiazdy naszego otoczenia znajdują się w ramieniu drogi mlecznej;
Turbulentne jądro układu słonecznego powstało około 4,6 mld lat temu;
Średnica Słońca - ponad 1400 000 km;
Średnia gęstość wewnętrznej jego części wynosi 160 g/cm³;
Średnia gęstość Słońca nie przewyższa gęstości wody nawet o 50%;
Temperatura na powierzchni wynosi około 5500ºC. temperatura jądra wyższa od 20 mln ºC;
Planety: Powstały z obłoku gazowo - pyłowego;
W wyniku akrecji powstawały planetezymale - bryły o średnicy od kilku metrów do tys. km;
Planetezymale - zderzając się i rozpadając utworzyły układ planetarny. Pozostałością tych zderzeń są meteoryty;
Skład układu słonecznego - 9 planet, ich orbity (za wyjątkiem Plutonu), leżą w płaszczyźnie bardzo zbliżonej do płaszczyzny orbity Ziemi, są eliptyczne;
Wszystkie planety krążą wokół Słońca w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara;
Za wyjątkiem Wenus i Uranu rotują wokół swojej osi w tym samym kierunku;
Merkury, Wenus, Ziemia, Mars - to tzw. ziemskie Planety (wewnętrzne) lub skaliste;
Zbudowane są z sylikatów lub metali, ich gęstość
(…)
… - tzw. pierwiastki życia;
Zawierają polimery - białka i kwasy nukleinowe (DNA i RNA);
Wszystkie zawierają H2O; Domeny żywych organizmów:
Archea - bezjądrowe drobnoustroje wytwarzające CH4 oraz żyjące w ekstremalnie gorących i kwaśnych środowiskach;
Bacteria - organizmy wytwarzające tlen - cyjanobakterie i wszystkie inne bakterie;
Eucarya - mają chromosomy zebrane w jedzże komórkowym (grzyby, rośliny…
… lat (Pn. Kanada);
Najstarsze skały osadowe - cztery żelaziste i węglanowy Isra Iron Em - 3,8 mld lat (Grenlandia);
Najstarsze komatyty (bazalty) - 3,5 mld lat (zachodnia Afryka);
Najstarsze stromatolity (biogeniczne) - 3,5 mld lat (Australia);
Archaiczny zapis skalny:
skały granitowe - zostały zmetamorfizowane;
granulity - skały wysokiego stopnia metamorfizmu;
zieleńce (słabo i średnio zmetamorfizowane), bazalty, hematyty - zajmują około 20% powierzchni obecnych kontynentów;
BIFy - wstęgowe rudy zawierające Fe (hematyt, magnetyt) - ich wiek 3,8 - 1,7, a najmłodsze 0,8 mld lat;
Skały osadowe - produkty wietrzeń magmowych;
komatyty - skały bazaltowe o wysokiej zawartości MgO;
Pierwsze struktury biosedymentacyjne - stromatolity;
PROTEROZICZNY zapis skalny (od 2,5 mld lat do 540 mln):
Coraz większy udział…
… i biegnie na zachód od Uralu → na pn. od Morza Kaspijskiego i Czarnego → po wschód Karpat;
W Polsce od Koszalina → obok Warszawy;
Konsolidacja tego kratonu - w ARCHAIKU;
W PROTEROZOIKU powstawały między blokami wydłużone protogeosynkliny (a w nich wulkanizm);
Z końcem PROTEROZOIKU geosynkliny na obrzeżach platformy;
Od późnego PROTEROZOIKU skały platformy nie podlegały orogenezie - tylko słabe ruchy…
… - struktury biosedymentacyjne złożone z cienkich warstewek węglanu wapnia, wytrącanego z wody morskiej w wyniku procesów życiowych cyjanobakterii (sinic); Sinice występujące w osadach ARCHAIKU, o wieku 3,5 mld lat należą do najstarszych śladów życia na Ziemi; Obecnie tworzą się w niektórych płytkich zatokach mórz tropikalnych;
Powstanie superkontynentu RODINII - początki 1,4 mld lat temu;
Platformy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)