W. Dajczak. Notatka składa się z 5 stron.
2. Typy zobowiązań umownych w ramach poszczególnych celów, którym mogły służyć:
Typy czynności uzasadniających zbywanie i nabywanie dóbr
Emptio venditio (sprzedaż) - odpłatne. Pojawiła się jako konsensualny kontrakt dobrej wiary nie później niż w III w. pne. Cena w pieniądzu.
Łatwość zawierania i szeroki zakres przedmiotowy sprzedaży
Prawdopodobnie pierwsze chronione klauzulą ex fide bona
Najważniejszy kontrakt służący zawieraniu dóbr, statytycznie najczęściej zawierana umowa
Rzeczy wyłączone z obrotu nie mogą być siłą rzeczy sprzedane. Ale większość rzeczy, które mają wartość majątkową, istnieją i nie są wyraźnie wyłączone można sprzedać.
Eptio rei speratae - sprzedaż rzeczy spodziewanej (pojawia się w ius commune); podstawą tej transakcji była umowa, że jedna strona sprzedaje drugiej plony z danego roku, ale jeszcze jej nie ma. Sformułowano regułę, że umowę traktujemy jako zawartą i dochodzi do skutuku, z chwilą, kiedy spodziewana rzecz powstanie. Nie ma ryzyka, że coś nie powstanie i trzeba płacić cenę.
Sprzedaż nadzei - emptio spei (pojawia się w ius commune). Przykład: zawarcie umowy stawu rybnego i sprzedaję możliwość złapania ryb. Można złapać, można nie złapać, ale cena jest skuteczna od razu, niezalażnie od tego, czy efekt kupującego jest osiągnięty. Umowa zawarta jakby losowo. Kwestia gry, podstawa trochę jak dzisiaj rynki spekulacyjne. Trzeba szacować ryzyko.
Umowne prawo odstąpienia od sprzedaży. Zasada: jednostronnie nie można się wycofać. Konsekwencja myśli, że sprzedaż jest węzłem prawnym. Zgodnie mogą - zwolnienie z długu. Czasami były wyjątki. Można było jednostronnie odstąpić od sprzedaży po zawarciu umowy, wymagało to z klauzul, z samej zasady to nie działało.
Klauzule w interesie sprzedawcy:
Zastrzeżenie lepszej oferty
Przepadek w rzeczy w razie niezapłacenia całości ceny (lex commisoria) - wzmacniało to, żeby cena w całości będzie zapłacona
Odlkupienie sprzedanej rzeczy w oznaczonym czasie
Klauzule w interesie kupującego:
Sprzedaż na próblę (zwane w ius commune mianem pactum displicentiae) - kupujący może w określonym czasie zwrócić nabyta rzecz ze zwrotem pieniędzy
Szczególne zasady odpowiedzialności stron w kontrakcie emptio venditio
Ryzyko utraty rzeczy w okresie między zawarciem a wykonaniem zobowiązania
Sprzedaż rzeczy objętej prawem rzeczowym osoby trzeciej (wada prawna)
Sprzedaż rzeczy niemającej oczekiwanych przez kupującego włąsciwości (wada fizyczna)
Ryzyko utraty rzeczy w okresie między zawarciem a wykonaniem zobowiązania:
Sprzedaż rzeczy oznaczonej indywidualnie - periculum est emptoris - kupujący ponosi ryzyko. Rzecz oznaczona indywidualnie to taka, której nie można zastąpić, ma niepowtarzalne właściwości. Kupujący płaci nawet jeżeli rzecz uległa zniszczeniu, bo była niepowtarzalna. Niektóre porządku mówią, że jest to reguła zbyt chamska (BGB, KC). W CC w momencie zawarcia umowy jest właściciemem, więc ma problem.
(…)
… przez edylów kurulnych - actio redhibitoria, actio quanti minoris. Sytuacja ta dotyczy jedynie targów. Musiała być to wada rzeczy, która ujawniła się w określonym i była zawarta w liście edyla. Możliwe było wówczas, wcześniej nie przewidziane w prawie, jednostronne odstąpienie od umowy. Po pierwsze musiał zawiadomić sprzedawcę, oddać rzecz wadliwą, należał mu się za to zwrot ceny (actio redhibitoria). Ograniczenie - wada musiała się ujawnić do 6 miesięcy od zakupu rzeczy. Jeżeli niewolnik uciekł, to i tak przysługuje mi actio redhibitoria, bo nie z mojej winy. Była też druga możliwość - ujawniła się wada, nie chcę zwracać rzeczy, ale chcę obniżenie ceny. W tym wypadku działa actio quanti minoris (skarga o tyle mniej, niż coś jest warte). Można było z niej skorzystać w ciągu roku od przekazania rzeczy…
… w ostateczności zrywamy umowę. Jeżeli odstępował od sprzedaży, to było actio redhibitoria, jeżeli żądano obniżenia ceny - actio quanti minoris.
Ogólna myśl, że reguły za wady są szczególne i objęte specjalną odpowiedzialnością.
Wydanie nie było tożsame z przeniesieniem własności. Prawidłowe wykonanie polegało na przekazaniu spokojnego posiadania. Justynian - wykonanie sprzedaży to już przeniesienie własności…
… wymóg zawarcia umowy darowizny w szczególnej formie
Łatwo rozgraniczyć na odpłatne i nieodpłatne. Trudności sprawiało rozgraniczenie odpłatności i zamiany. Odpłatność ma zawsze znaczenie pieniężne. Jednak postało pytanie, czy w sprzedaży cena musi być wyrażona w pieniądzu? W I w. ne. Budziło to kontrowersje. Był pogląd, że cena może być oparta nie tylko o pieniądz, bo sprzedaż istniała…
…, to kupujący może dostąpić odstąpienia wtf.
Sprzedaż rzeczy, która nie miała oczekiwanych przez kupującego właściwości
Odpowiedzialność obiektywna w oparciu o akt formalny macipatio - skarga actio de modo agri. Okres prawa archaicznego, nie ma aktu konsensualnego, jest jedynie mancypacja (waga przy udziale świadków, odważano). Uchwycono problem odpowiedzialności w ograniczonym zakresie - sprzedaż…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)