To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
W. Dajczak. Notatka składa się z 3 stron.
3. Causa umowy (przyczyna, podstawa umowy)
pierwszy kontekst używania słowa causa był związany ze zobowiązaniami synalagmatycznymi (wzajemnymi, zatem obie strony coś sobie świadczą). pojęcie synallagma było podstawą do zaskarżenia w sytuacji, gdy jedna ze stron coś już wykonała ze swojej strony. nazwano to w prawie średniowiecznym kontraktami nienazwanymi. W ramach rozważań o tych zobowiązaniach fakt spełnienia jednego ze świadczeń wzajemnych oznaczany był jako causa spełnienia świadczenia wzajemnego. Causa w tym sensie jest tym, co usprawiedliwia, a jednocześnie wymusza zobowiązania wykonania wzajemnego. Zatem causa to synallagma - wykonanie umowy przez jedną ze stron.
drugi kontekst użycia słowa causa w antycznym prawie rzymskim wiąże się z kontraktem stipulatio - było to zobowiązanie powstające w wyniku przyrzeczenia. w jego treści przyczyna nie musiała być wskazana. ma sens płacić np. 1000 zł od kwoty pożyczonej miliona. przyczyną jest zatem przyrzeczenie zapłacenia miliona złotych. więc causa to powód złożenia przyrzeczenia.
w prawie kanonicznym zostaje utworzona zasada pacta sunt servanda (umów należy przestrzegać). były oczywiście umowy, których wykonanie budzi sprzeciw niezgodne z prawem albo obyczajami. od średniowiecza i zasady pacta sunt servadna z pytaniem granicy swobody umów połączono pojęcie causa. Wyrażono ogólną myśl, że trzeba wykonywać wszystkie umowy, jeżeli wynikają one z przemyślanej i godziwej przyczyny. od średniowiecza w argumentacji prawniczej pojawia się myśl, ze prawny obowiązek wykonania dotyczy tych umów, które mają akceptowaną przyczynę - causa. Causa była traktowana jako cel uzasadniający obowiązek prawny wykonania umowy. było to kryterium z uwagi na które oceniało się skuteczność i ważność zawartego zobowiązania umownego. takie uogólnienie słowa causa zostało przyjęte w ramach ogólnej teorii umówi zbudowanej przez szkołę prawa natury w XVII i XVIII wieku jest do dzisiaj obecne w prawie francuskim i krajach romańskich.
4. Nieuczciwe postępowanie przy zawieraniu umowy
podstęp (dolus)
gaius aquilius gallus (I pne): skarga z tytułu podstępu (actio de dolo) - instrumenty prawne, przy użyciu których można przeciwstawić się podstępowi:
(actio de dolo - można domagać się odszkodowania
exceptio doli - można uchylić się od wykonania umowy
Uznano bowiem że dolus jest sprzeczny z dobrą wiarą i na tej podstawie można domagać się axtio de deolo albo exteptio doli. Dla domagania się odszkodowania w ciągu roku od powstania możliwości wszczęcia procesu, jeśli poszkodowany nie miał innych środków obrony zasądzenie powodowało niesławę (infamia).
zarzut z tytułu podstępu (exceptio doli) Labeo (przełom wieków): podstęp polega na przebiegłym, kłamliwy, stanowiącym zasadzkę podstępowaniu w celu podejścia innej osoby i oszukania jej. zatem umyśle zawarcie nieprawdziwej umowy.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)