To tylko jedna z 27 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
DR KATARZYNA GÓRSKA UNIWERSYTET WROCŁAWSKI WYKŁAD V Prawa podmiotowe Prawa podmiotowe – uwagi ogólne prawo podmiotowe ≠ obowiązujące przepisy prawo podmiotowe = sytuacja podmiotu (podmiotów) domena każdej gałęzi prawa (nie tylko prawa cywilnego), ale wg . A. Woltera: „dla prawa cywilnego prawo podmiotowe to kategoria centralna, stanowiąca fundament poszczególnych instytucji cywilnoprawnych” brak jednolitej definicji !! różne koncepcje źródeł praw podmiotowych: teoria praw naturalnych szkoła pozytywistyczna koncepcje umiarkowanego pozytywizmu Różne ujęcia prawa podmiotowego w nauce polskiej Prawo podmiotowe to: • przyznana i zabezpieczona przez normę prawną sfera możności postępowania w określony sposób, złożona z jednego lub więcej uprawnień, związanych ze sobą funkcjonalnie i stanowiących element danego typu stosunku prawnego” (A.Wolter) • „przyznana przez normę prawną na rzecz strony stosunku prawnego sfera możności postępowania w sposób określony w tej normie, czyli zgodnie z treścią prawa przedmiotowego” (S. Grzybowski) • „jest to pewna złożona sytuacja podmiotu prawnego , wyznaczona podmiotom przez obowiązujące normy i chroniąca prawnie uznane interesy tych podmiotów, składająca się z zachowań psychofizycznych lub konwencjonalnych podmiotu uprawnionego, z którymi sprzężone są zawsze obowiązki innego podmiotu lub podmiotów” (Z. Radwański) • „pojęcie praw podmiotowych jest tworem myślowym, odzwierciedlającym w sposób syntetyczny sferę zjawisk społecznych, które normuje porządek prawny (…) „prawo podmiotowe nie sięga dalej niż interes chroniony przez ustawodawcę” (A. Szpunar) Elementy konstrukcyjne pojęcia „prawo podmiotowe” 1) sfera „możności postępowania” - pojęcie „uprawnienia” - uprawnienie a prawo podmiotowe 2) wynikająca ze stosunku cywilnoprawnego - 3) przyznana przez porządek prawny 4) w celu realizacji czy ochrony interesów podmiotu Struktura prawa podmiotowego 1) uprawnienia bezpośrednie - polegające na możności podejmowania przez uprawnionego wszystkich albo określonych działań wobec pewnego dobra (np. podstawowe uprawnienia wchodzące w skład prawa własności - zob. art. 140 KC); 2) roszczenia - sytuacje osób, wobec których indywidualnie oznaczony podmiot ma zachować się w określony sposób, polegający na czynieniu, zaniechaniu czy znoszeniu i można od niego domagać się tego zachowania (np. roszczenia wchodzące w skład wierzytelności - zob.
(…)
…
realizacja przez podmiot stanów rzeczy lub zachowań
zmierzających do uzyskania lub zabezpieczenia prawnie
uznanych interesów tego podmiotu
może polegać zarówno na czynieniu, jak i na
zaniechaniu (sporne)
powinno następować zgodnie z treścią prawa
podmiotowego
nie musi być osobiste
Nadużycie prawa podmiotowego
wewnętrzna i zewnętrzna teoria nadużycia prawa
podmiotowego
regulacja nadużycia prawa podmiotowego w art. 5 kc
- istota klauzuli generalnej
- cel zastosowania klauzuli generalnej
kryteria oceny działań osoby uprawnionej
- rodzaje
- charakter
konsekwencje nadużycia prawa podmiotowego
Zasady współżycia społecznego
•
•
•
•
•
•
powszechnie uznane w społeczeństwie podstawowe
zasady etycznego i sprawiedliwego postępowania
oceny moralne wyrażone w postaci uzasadnionych przez te
oceny norm…
… do uzyskania lub zabezpieczenia prawnie
uznanych interesów tego podmiotu
może polegać zarówno na czynieniu, jak i na
zaniechaniu (sporne)
powinno następować zgodnie z treścią prawa
podmiotowego
nie musi być osobiste
Nadużycie prawa podmiotowego
wewnętrzna i zewnętrzna teoria nadużycia prawa
podmiotowego
regulacja nadużycia prawa podmiotowego w art. 5 kc
- istota klauzuli generalnej
- cel zastosowania klauzuli generalnej
kryteria oceny działań osoby uprawnionej
- rodzaje
- charakter
konsekwencje nadużycia prawa podmiotowego
Zasady współżycia społecznego
• powszechnie uznane w społeczeństwie podstawowe
zasady etycznego i sprawiedliwego postępowania
• oceny moralne wyrażone w postaci uzasadnionych przez te
oceny norm postępowania (norm moralnych), regulujących
postępowanie jednych osób wobec…
… i konstytutywne
- nabycie pod tytułem ogólnym i pod tytułem
szczególnym
Nabycie pierwotne i pochodne
nabycie pochodne
- istota
- przesłanki skutecznego nabycia
(1) istnienie prawa u poprzednika
(2) zasada nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse
habet
- podstawowe typy
nabycie pierwotne
- istota
- skutek
- prawo nabywane jest bez obciążeń, chyba że przepisy stanowią
inaczej
Nabycie translatywne…
…) uprawnienia kształtujące - kompetencje do tego, by własnym działaniem,
jednostronnie spowodować powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego
(ustanowienie, aktualizację lub dezaktualizację obowiązku drugiej strony; np.
uprawnienia do wypowiedzenia zobowiązania czy odstąpienia od umowy);
4) wynikające z prawa materialnego uprawnienia do żądania ukształtowania
stosunku prawnego przez sąd (np. żądanie…
… w skład prawa własności - zob. art. 140
KC);
2) roszczenia - sytuacje osób, wobec których indywidualnie oznaczony podmiot ma
zachować się w określony sposób, polegający na czynieniu, zaniechaniu czy
znoszeniu i można od niego domagać się tego zachowania (np. roszczenia
wchodzące w skład wierzytelności - zob. art. 353 KC);
3) uprawnienia kształtujące - kompetencje do tego, by własnym działaniem…
…
- dziedziczność
Prawa podmiotowe tymczasowe (ekspektatywy)
•
•
•
•
•
funkcja ekspektatywy - przygotowanie i zabezpieczenie przyszłego prawa
podmiotowego w sytuacji, gdy jego powstanie (nabycie) ma charakter
dynamiczny, nie następuje w wyniku jednego zdarzenia prawnego (K.
Gandor)
o ekspektatywie prawa możemy mówić tylko w takim zakresie, w jakim ona
sama jest już prawem
ekspektatywa jest prawem podmiotowym…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)