Z jej treści dowiemy się więcej na takie tematy, jak: funkcje prawa karnego, źródła prawa karnego, dwie szkoły prawa karnego, zasady prawa karnego, zasada "nullum crimen sine lege", zasada "lex retro non agit".
Pojęcie prawa karnego (jego funkcje, dziedziny szczególne, źródła prawa)
Prawo karne materialne (zwane krócej prawem karnym) jest to zespół norm prawnych określających czyny społecznie szkodliwe, zwane przestępstwami, zasady odpowiedzialności za te czyny oraz kary, środki karne i zabezpieczające stosowane wobec ich sprawców.
Prawo to zawarte jest w kodeksie karnym z 6.06.1997 r. a także w licznych ustawach szczególnych, których stosowanie opiera się na zasadach określonych w Części ogólnej k.k.. Oprócz tego na całokształt prawa karnego w szerszym znaczeniu składa się również prawo karne procesowe, prawo karne wykonawcze, unormowane w kodeksie postępowania karnego oraz kodeksze karnym wykonawczym.
Przedmiotem norm prawa karnego w odróżnieniu od innych gałęzi prawa są różne dziedziny, bowiem wkracza ona tam gdzie mamy do czynienia z zamachami na stosunki społeczne i prawa podmiotów tych stosunków, które ze względu na swój społecznie szkodliwy charakter wymagają sankcji karnej.
Podstawowe funkcje prawa karnego :
1) ochronne - chroni najważniejsze dobra społeczne i jednostkowe przed zamachami przestępnymi niezależnie od regulacji innych dziedzin prawa (np.. ochrona bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa, jego konstytucyjnych organów, ochrony życia, wolności i nietykalności jednostki). Wynika to ze społecznego znaczenia ochrony tych dóbr, a także niezbędności prawa karnego, która operuje najsilniejszymi środkami przymusu, zdolnymi zabezpieczyć ochronne pokojowego współżycia społecznego oraz praw i wolności jednostki.
[wg notatek z zajęć - funkcja ochronna ma służyć zabezpieczeniu pewnych praw, czytelności reguł, zasad]
2) gwarancyjna - jak wskazały doświadczenia najnowszej historii (totalitarny system hitlerowski i stalinowski) brak zasad gwarancyjnych lub ich łamanie prowadzi do samowoli władzy, w której represja dotyka także osoby niewinne, a prawo karne miast chronić społeczeństwo i jednostkę ludzką , staje się narzędziem represji. Jest to funkcja nadrzędna mająca oparcie w Konstytucji i konwencjach międzynarodowych, a w szczególności Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. - nullum crimen sine lege (nie ma przestępstwa bez zakazu ustawowego, czyn zabroniony musi być określony w ustawie)
nulla poena sine lege (nie można stosować kar , które nie są określone w ustawie)
lex retro non agit (ustawa nie działa wstecz , czyn nie może być uznany za przestępstwo bez wcześniejszego zakazu ustawowego)
Funkcja gwarancyjna wyraża się zatem w zapewnieniu, że nikt nie będzie ścigany i karany za zachowanie (działanie lub zaniechanie), które nie zostało wcześniej zabronione pod groźbą kary przez należycie uchwaloną i ogłoszoną ustawę.
[wg notatek z zajęć - można dochodzić swoich praw]
(…)
… jedno z podstawowych praw człowieka stad jest umieszczona w:
Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka,
Europejskiej Konwencji Praw Człowieka,
Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych.
[Przestępstwem jest tylko czyn zakazany przez ustawę]. Z zasady tej wynikają pewne reguły:
prawo karne musi być prawem pisanym i zawartym w ustawie - nullum crimen sine lege certa przepisy mają być pewne, maksymalnie…
… żołnierzy, a także zawiera opis najważniejszych przestępstw Umowa międzynarodowa - - może wprowadzać bezpośrednio do polskiego prawa karnego również regulacje w zakresie zasad odpowiedzialności, pod warunkiem jej ratyfikacji i ogłoszenia w Dz.U i ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli została ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie. Najważniejsze umowy to - Europejska Konwencja Praw Człowieka…
… ich może być tylko przepis innej ustawy. Inaczej jednak traktowane jest rozporządzenie na gruncie prawa karnego procesowego - w tym prawie bowiem nie obowiązuje zakaz regulowania jego materii za pomocą rozporządzeń wykonawczych Dlatego też kpk z 1997 r. przewiduje 17 rozporządzeń natomiast kodeks karny wykonawczy aż 25. Warunkiem zgodności z konstytucją tych rozporządzeń jest zamieszczenie ich treści w delegacji ustawowej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)