Prawo karne wczesnego średniowiecza I. PRZESTĘPSTWO przestępstwo - czyn zabroniony, wyrządzający szkodę jednostce lub społeczeństwu (ogółowi) oraz naruszający porządek publiczny i społeczny ustalony przez zwyczaj i obowiązujące prawo PODZIAŁ PRZESTĘPSTW: p-stwa prywatne - naruszały interes jednostki lub rodziny (wcześniej rodu), wyrządzoną krzywdę traktowano jak sprawę prywatną, karę realizowano najpierw w formie samopomocy (krwawej zemsty), prowadziło to do walk rodowych ( wróżd ) p-stwa publiczne - naruszały interes ogółu i pojawiły się z powstaniem państwa plemienno-szczepowego, zdrada kraju, zbiegostwo z wojska, tchórzostwo na polu walki itd., także p-stwa religijne: świętokradztwo, krzywoprzysięstwo; ścigane to było z urzędu, karę egzekwowano od razu mir - ustalony porządek publiczny, którego naruszenie stanowiło przestępstwo publiczne mir miejscowy - szczególna ochrona prawna określonego miejsca (targ, kościół itp.) mir osobowy - ochrona określonych osób mir mieszany - chronił i osobę, i miejsce jej pobytu RODZAJE PRZESTĘPSTW (PRYWATNE): przeciwko życiu i zdrowiu - mężobójstwo (dzieliło się na morderstwo - potajemne zabicie człowieka + próba zatarcia śladów i zabójstwo - to samo, tyle że nie było próby zatarcia śladów); uszkodzenia ciała - p-stwa przeciwko zdrowiu przeciwko mieniu - kradzież - wielka i mała (przedmiot kradzieży); kwalifikowana i zwykła (sposób popełnienia); rozbój - zabór cudzej rzeczy przy użyciu siły, z zamiarem pozbawienia życia; rabunek - to samo, ale bez zamiaru pozb. życia; podpalenie, wyrządzenie szkód polnych/leśnych przeciwko czci - zniewaga czynna, słowna, lub pisemna (paszkwil) przeciwko moralności - cudzołóstwo - kobieta i mężczyzna; kazirodztwo, nierząd, sodomia, homoseksualizm przeciwko zaufaniu publicznemu - fałszerstwo (dokumentów prywatnych, fałszywe zeznania); oszustwo (podwójne komplety kart / kości); lichwa (pobieranie zbyt wysokich odsetek) RODZAJE PRZESTĘPSTW (PUBLICZNE): przeciwko władcy i państwu - zakres ścigania określał monarcha - zdrada państwa, obraza majestatu, ucieczka z kraju / pola bitwy, zamach na życie władcy przeciwko religii - czarostwo, wróżbiarstwo (prawo wczesnośr.), ścigane były przez władze duchowe i świeckie, oprócz tego: krzywoprzysięstwo, świętokradztwo, bluźnierstwo inne publiczne p-stwa - skierowane przeciw władzom, sądom, korporacjom terytorialnym, urzędnicze, skarbowe, wojskowe ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA: podstawa obiektywna (przedmiotowa) - w prawie wczesnośr. oparta na niej była odpowiedzialność karna - musiał wystąpić tylko skutek zewnętrzny, p-ca odpowiadał za przejawy i skutki czynu, pomiędzy czynem a postępowaniem sprawcy musiał wystąpić zw. przycz.-skut.
(…)
… na gorącym uczynku)
początek - zaczepka czynna / słowna, która wywołała reakcję zaczepionego w formie odwetu
inne przypadki bezkarności - zabicie osoby wyjętej spod prawa, popełnienie p-stwa w stanie wyższej konieczności, pozbawienie zdrowia / życia dłużnika zabezpieczającego własną osobą wykonanie umowy
bezkarność sprawcy z braku winy - powodowała ją nieletniość (w pr. salickim do 12 lat, w rypuarskim…
… - ukarany tracił osobowość prawną, można go było bezkarnie zabić, majątek jego ulegał konfiskacie, żona stawała się wdową a dzieci sierotami; wygnanie - odmiana wywołania, połączona zazwyczaj z konfiskatą (w Rosji: potok - banicja; rozgrablenije (konfiskata); kary cielesne - chłosta - za drobne p-stwa, post, obcięcie włosów, wysmarowanie mazią, noszenie siodła itp.
kary majątkowe - konfiskata całego…
… kumulowano
darowanie kary - ułaskawienie monarsze dokonane przez władcę, ułaskawienie prywatne - przez powoda, pokrzywdzonego
zamiana kary - dokonywał sędzia, pokrzywdzony lub jego krewni na prośbę sprawcy
KARY PRYWATNE:
krwawa zemsta - zakazano jej dokonywania w określonych miejscach i czasie (święta kościelne), stosowano ugodę stron (pojednanie) - przymus pojednania, kary kompozycyjne - połączenie kary z pieniężnym odszkodowaniem, stosowane przy p-stwach prywatnych, wysokość określali: sąd, jednacze lub strony, potem ustalano je w prawie zwyczajowym - kazuistycznie
kara kompozycyjna - składała się z dwóch elementów: okupu na rzecz pokrzywdzonego lub jego rodziny i opłaty na rzecz władcy (fredus) za złamanie porządku publicznego (znajdowała się w samej np. główszczyźnie)
główszczyzna - zadośćuczynienie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)