W Polsce, poczynając od 1989 roku, doszło do zasadniczych zmian ustrojowych. Po pierwsze, ograniczono znacznie aktywność państwa w sferze gospodarczej. Dokonano (i ciągle jeszcze te procesy nie są zakończone) przekształceń własnościowych i prywatyzacji wielu jednostek państwowych. Ten proces można obserwować na bieżąco, a w chwili obecnej są zapisy na akcje giełdy warszawskiej, która nadal jest jednostką państwową, ale będzie przekształcana w podmiot prywatny. Prywatyzacji i owym przekształceniom własnościowym towarzyszy rezygnacja z planowania gospodarczego oraz ograniczenie zakresu planowania finansowego, wyłącznie do publicznej działalności finansowej. Podstawowym instrumentem oddziaływania na gospodarkę stał się rynek wraz z jego prawami w miejsce planów, przy czym zgodnie z art. 20 Konstytucji, polska gospodarka ma charakter społecznej gospodarki rynkowej. Z jednej strony jest oparta na wolności działalności gospodarczej i własności prywatnej, ale ma być gospodarką społeczną, a więc państwo ma aktywnie oddziaływać na procesy społeczno-gospodarcze. Ma chronić te obszary, w których działanie rynku nie jest wystarczające oraz ma prowadzić określoną politykę socjalną. Społeczna gospodarka rynkowa jest często traktowana jako trzecia droga. Mechanizm inny niż dwa podstawowe modele teoretyczne - model liberalny z jednej strony i model interwencji gospodarczej z drugiej strony. Owe zmiany, wprowadzane w ciągu ostatnich 20 lat w Polsce, powodują zmiany w dochodach i wydatkach publicznych. Zakres wydatków publicznych ulega ograniczeniu, bo państwo wycofuje się z wycofania wielu zadań publicznych. Ograniczeniu uległy drastycznie wydatki gospodarcze, ale ograniczono także wydatki na edukację, ochronę zdrowia, czy kulturę. Zmiany dotyczą także dochodów publicznych. Na początku lat 90. pojawiły się nowe podatki - powszechny podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek od towarów i usług, podatek dochodowy od osób prawnych, czy podatek akcyzowy.
Podatki stały się głównym źródłem zasilania budżetu państwa.
Jednocześnie, w tych ostatnich 20. latach bardzo gwałtownie i szybko zaczął narastać dług publiczny. Wszystkie rządy bez wyjątku planowały budżety w tych latach zawsze z deficytami. Oznaczało to, że dokonywano zawsze większych wydatków niż było na to nas stać. W wysoko rozwiniętych państwach czasów współczesnych, poczynając od lat 70., 80. XX w., nastąpił pewien zwrot w kierunku myśli liberalnej. Mówi się o rozkwicie neoliberalizmu. Zaczęto głosić poglądy o potrzebie ograniczania sfery działań socjalnych państwa, o jak to się mówi obrazowo, zwijaniu państwa dobrobytu. Zaczęto mówić o konieczności silniejszego działania mechanizmu rynkowego. Ogromne wydatki socjalne państwa są nie do uniesienia nawet przez państwa najwyżej rozwinięte. Doprowadziły one z jednej strony do gigantycznych długów publicznych, a z drugiej strony do znacznego spowolnienia wzrostu gospodarczego, do przyduszenia gospodarki.
(…)
…, czy przepisy prawa karnego skarbowego należą do prawa karnego, czy może do prawa finansowego. Prezentowane są 3 stanowiska:
jest to prawo karne, bo posługuje się konstrukcjami, instytucjami właściwymi tej gałęzi prawa;
jest to prawo finansowe, bo normuje zachowania związane z obowiązkami o charakterze finansowym;
jest to odrębna, kompleksowa gałąź prawa.
Związki prawa finansowego z prawem międzynarodowym…
… przepisami, pozwala wskazać dwa rodzaje, dwie grupy tych przepisów. Z jednej strony są to przepisy dotyczące wyłącznie publicznej działalności finansowej. Zostały ustanowione wyłącznie dla obsługi tej działalności. Takimi przepisami są np. przepisy podatkowe, przepisy celne, przepisy prawa budżetowego, przepisy prawa dotacyjnego. Druga grupa przepisów dotyczących publicznej działalności finansowej…
…, aby mówić, że mamy do czynienia z odrębną gałęzią prawa. Problem prawa finansowego jako gałęzi prawa komplikuje dodatkowo szereg wątpliwości co do wewnętrznej struktury tej gałęzi. Dokonywane w Polsce w ostatnich 20 latach zmiany rodzą szereg wątpliwości co do działów tej gałęzi prawa. Nie ma wątpliwości, że podstawowymi działami są współcześnie tzw. prawo budżetowe państwa i samorządu terytorialnego…
… skodyfikować się nie da. Podjęto jednak próby w latach 90. porządkowania podstawowych działów prawa finansowego. One zaowocowały, jak to mówią niektórzy, kodyfikacjami cząstkowymi. W roku 1997 uchwalono ustawę Ordynacja podatkowa. Uregulowano w niej łącznie zobowiązania podatkowe i postępowanie podatkowe. W tym samym roku uchwalono Kodeks celny, zastąpiony w 2004 roku ustawą Prawo celne. W roku 1998 uchwalono…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)