To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
PRAWA WŁASNOŚCI I ICH ZNACZENIE W GOSPODARCE c.d.
TEORIA AGENCJI.
Ujęcie ekonomii marksistowskiej
Stosunki własności to element szerszej kategorii stosunków produkcji (charakterystycznych dla sposobów produkcji: wspólnoty pierwotnej, niewolnictwa, feudalizmu, kapitalizmu i socjalizmu).
Zmiany stosunków własności następują jako konsekwencja ciągłego rozwoju sił wytwórczych (głównie techniki produkcji) i dokonują się jako przewroty społeczne.
Prywatna własność kapitalistyczna szybko wykazała granice swoich możliwości i doprowadziła do konieczności zastąpienia jej przez własność socjalistyczną. Marks twierdził, że własność prywatna wyczerpuje możliwości rozwoju i kapitalizm trzeba zastąpić czymś innym, przełamać powstałe przez kapitalizm bariery rozwoju.
Oderwanie pracy od własności w kapitalizmie.
Własność socjalistyczna miała znieść bariery rozwoju sił wytwórczych oraz znieść alienację ludzi (własność prywatna miała blokować możliwości ludzi).
Własność miała także rolę efektywnościową (bo regulowała stosunki produkcji, które mogą być mnij lub bardziej efektywne).
Praca jest tym, co różni człowieka od świata zwierząt.
Własność jako prawo naturalne
M.in. John Locke (XVII w):
Prawo naturalne obok prawa do wolności i do życia Nawiązanie do teologicznych podstaw praw naturalnych
Prawo do zawłaszczenia dóbr zewnętrznych przez pracę Już w pierwszych konstytucjach (np. amerykańskiej) prawo do własności jako uprawnienie, które przysługiwało człowiekowi już w stanie natury i które nie powinno być naruszane przez państwo.
Prawo do własności prywatnej gwarantowane przez wszystkie współczesne konstytucje państw kapitalistycznych. Umowa społeczna a własność
John Rawls i James Buchanan w określaniu znaczenia własności prywatnej nie odwołują się do praw naturalnych, lecz do umowy społecznej. Według Rawlsa:
Własność prywatna jest jednym z kilku podstawowych praw jednostki wynikającej z zasady sprawiedliwości, która ma swe korzenie w umowie społecznej. Prawo do własności wynika z pierwszej zasady sprawiedliwości: z zasady równej wolności dla wszystkich. Niedopuszczalne jest ograniczanie wolności politycznej jednostki w imię efektywności ekonomicznej. Wybór określonych praw i zasad umowy społecznej wynika z racjonalności człowieka.
J. Buchanan: Prawo do własności ma podstawowe znaczenie nie tylko dla wolności jednostki, ale też dla efektywności gospodarowania
(…)
…: że jeżeli istnienie jakiejś formy własności jest możliwe bez wolności, to sytuacja odwrotna jest niewyobrażalna” Kolejne ważne zagadnienia:
Czy posiadanie daje wolność?
Własność jest niekiedy definiowana w kategoriach wolności.
Czym różni się posiadanie rzeczy od posiadania wolności religijnej czy wolności słowa?
Dlaczego ten drugi rodzaj wolności jest dzielony bardziej sprawiedliwie (równo?) niż ten pierwszy…
… im panowanie nad tymi rzeczami i ułatwia efektywne wykorzystanie przedmiotów własności.
Ekonomiczna teoria własności rozważa jak:
Własność może być ustanowiona tak, aby umożliwiała prywatne transakcje;
Gdzie własność może mieć charakter prywatny, a gdzie publiczny;
Powstają efekty zewnętrzne (prywatna własność jednych osób nie może naruszać własności innych osób).
Celem prawa własności jest zmniejszanie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)