WCZESNY POZYTYWIZM I POCZĄTKI SOCJOLOGII O socjologii XIX wieku można powiedzieć niemal bez zastrzeżeń, że była socjologią pozytywistyczną. Z tego powodu późniejsi krytycy pozytywizmu poczynając od Diltheya, nierzadko występują jako antysocjologowie nie umiejąc sobie wyobrazić socjologii innej niż pozytywistyczna. Dopiero w warunkach zinstytucjonalizowania socjologii krytyka pozytywizmu przestała być tożsama z krytyką socjologii jako takiej i zaczęła być uprawiana także wewnątrz niej. Ten związek socjologii z pozytywizmem da się wytłumaczyć trojako: rozległością wpływów filozofii pozyt. we Francji i Anglii, czyli krajach, w których socjologia się narodziła i wyodrębniła jako dyscyplina naukowa jego nieoficjalnym, pozaakademickim i reformatorskim charakterem, którego światopogląd przyszłościowy jest taki jak socjologii scjentyzmem pozytywistów, którzy rozciągali dziedzinę naukowości na wszystkie dziedziny myśli i bronili przekonania, że działania ludzkie trzeba uczynić przedmiotem badań naukowych (1)Pojęcie pozytywizmu Termin „pozytywizm” nie jest jednoznaczny. W przeszłości nigdy nie miało ściśle określonego znaczenia, a myśliciele, których nazywamy pozytywistami niekoniecznie sami siebie w ten sposób określali. Etykiety tej nie używali: Mill Spencer Quetelet Durkheim chociaż ich pozytywizm nie jest dziś kwestionowany. Pozytywizm to zarówno stworzona przez Comta szkoła naukowa jak i pewien typ filozofii, który nie musi i nie zawsze jest z tą szkołą związany. Trzeba pamiętać o pozytywistycznej „the community of discourse” , która przekracza granice jakiejkolwiek jednej szkoły czy nawet epoki historycznej. Należy ja brać pod uwagę chociażby dlatego, że pojecie pozytywizmu jest obecne we współczesnych dyskusjach, choć Comte nie jest uważany za autora aktualnego. Antykrytycyzm Comte w pierwotnym znaczeniu określał mianem „pozytywne” wszystko to, co realne ,pożyteczne, pewne, konstruktywne i przeciwstawiał to temu, co negatywne, a więc urojone, jałowe, mgliste, niepewne, destrukcyjne. Pozyt. sprzeciwiał się złej filozofii, która jest źródłem zastoju, skostnienia, niepokoju czy anarchii. Socjologiczny pozytywizm podejmował aktualna problematykę kryzysu społecznego poszukując wiedzy, która mogłaby go przezwyciężyć. Dążył do wiedzy o tym, jak zorganizować społeczeństwo wyłonione z rewolucji i nie mogące odzyskać równowagi. Krytyka metafizyki i fenomenalizm Pozyt. krytykowali tradycyjna filozofię za to, że rezygnuje z pewności poznania w imię iluzorycznego ideału znalezienia ostatecznej odpowiedzi na tzw. pytania najważniejsze, na które w ogóle nie można dać naukowej odpowiedzi.
(…)
…:
kierowała nim chęć zastosowania w naukach społecznych, metod, które wykazały się skutecznością w przyrodoznawstwie (tym samym uchodziły one za jedyne metody naukowe)
istniało przekonanie, ze tylko nauka zgodna z zasadami przyrodoznawstwa może być podstawą efektywnej inżynierii społecznej, którą pozytywiści się żywo interesowali.
nauka pełni godną poparcia rolę wychowawczą wytwarzając postawy najbardziej pożądane w nowoczesnym społeczeństwie, czyli rzeczowość, podatność na racjonalne argumenty, odporność na metafizykę, nieangażowanie się w nierozstrzygalne spory
Fakty społeczne jako rzeczy
P. stali konsekwentnie na gruncie obiektywizmu, zakładali rozdział między podmiotem a przedmiotem poznania społecznego. W tym sensie już we wczesnym pozytywizmie zawarty był sławny później postulat badania faktów społecznych jak rzeczy. Badacz życia społecznego powinien występować w roli obserwatora, a nie uczestnika. Powinien się pozbyć wszelkich uprzedzeń i przyjąć postawę przyrodnika, dla którego badana rzeczywistość jest światem zupełnie obcym
Badanie faktów bez ich wartościowania
P. sądzili, choć niekoniecznie trzymali się tego w praktyce, że do zadań uczonego nie należy wartościowanie badanych zjawisk…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)