To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
W Polsce początki prozy psychologicznej pojawiły się w okresie Młodej Polski. Wykorzystywano narrację subiektywną, w formie mowy pozornie zależnej. Dzięki temu ukazywano światopogląd bohatera, jego życie wewnętrzne a przede wszystkim świat przedstawiony jako uzależniony od stanu psychicznego bohatera .
Powieść psychologiczna w XX-leciu międzywojennym (opr. na podst „Słownika lit. polskiej XX w., red A. Brodzka, Wrocław 1992)
W 2. dekadzie XX-lecia (na przełomie lat 20.i 30.), w opozycji do poetyki Młodej Polski i Kadena-Bandrowskiego, spopularyzowały się nowe tendencje powieściowe:
Realistyczna (Dąbrowska, grupa „Przedmieście, Z. Uniłowski, Jalu Kurek);
Psychologiczna (Nałkowska, Kuncewiczowa, Iwaszkiewicz, Choromański, Breza) - uprawiana najczęściej, zwłaszcza w 2. dziesięcioleciu;
Groteskowa (Shulz, Gombrowicz, R. Jaworski „Wesele hrabiego Orgaza”, S.I. Witkiewicz).
Termin PSYCHOLOGIZM pojawił się w pracach krytycznych i dyskusjach literackich w latach 30. XX w. Odnosił się do twórczości takich pisarzy jak: Nałkowska, Kuncewiczowa, Choromański, Rudnicki, Andrzejewski czy Breza. Nurt ten wiązał się z odchodzeniem powieści od tradycyjnej fabuły opartej na następstwie wydarzeń powiązanych przyczyną i celem oraz od prozy zobiektywizowanej, panoramicznej.
Powieść psychologiczna Praktycznie każda powieść w której działania bohaterów są skutkiem ich przeżyć, stanu osobowości itp. może być określona mianem psychologicznej. W rozumieniu potocznym wyróżnikiem takiej prozy jest obecność analizy psychologicznej (czyli drobiazgowego, wszechstronnego opisu procesów wewnętrznych bohatera oraz ich motywacji wewnętrznej).
W węższym znaczeniu powieść psychologiczna zawiera dominantę psychologiczną - która polega na tym, że fabuła w szczególny sposób koncentruje się na przeżyciach wewnętrznych postaci i głównie z tej sfery czerpie motywację.
Inspiracja problemowa powieści psychologicznej XX w. leży w rozwoju nauk o człowieku, a szczególnie w dokonaniach psychiatrii, psychologii społecznej, filozofii i psychoanalizy (w 1917 r. Z. Freud wydał „Wstęp do psychoanalizy” , później ukazały się prace Adlera i Junga). To C.G. Jung stwierdził: „Rzeczywistość jest poznawalna jedynie w perspektywie świadomości jednostkowej” .
Wzór literacki to przede wszystkim pisarstwo Marcela Prousta „W poszukiwaniu straconego czasu” (1913-22), a także Joyce'a „Ulisses” (1922 r.).
Psychologizm w XX-leciu międzywojennym charakteryzuje: Tematyka : dominanta psychologiczna polegająca na obecności analizy ale i mikroanalizy zjawisk psychicznych;
Narracja : personalna (subiektywna, która ukazuje stany psychiczne), lub połączenie n. personalnej z auktorialną (gdzie jawnie manifestuje się narrator porządkujący świat przedstawiony i ukazujący psychikę bohatera);
(…)
… w Rosji. Pracę literacką rozpoczął od tłumaczeń, debiutował jako dziennikarz, pisząc w języku rosyjskim. W Polsce współpracował z „Wiadomościami Literackimi”. Przed wojną sporo podróżował. W latach 1940-57 przebywał na emigracji (głównie w Kanadzie - w Montrealu).
Najważniejsza powieść: studium psychol. Zazdrość i medycyna,. Ponadto powieści w konwencji fantastyczno-groteskowej i sensacyjnej, opowiadania…
…. dla Młodej Polski. Cechy charakterystyczne kompozycji to:
konstrukcja ramowa: wątły plan akcji teraźniejszej („rama”) i rozbudowany plan retrospekcji; retrospekcja jest więc podstawą ujęć powieściowych;
asocjacjonizm (skojarzeniowość): o miejscu zdarzenia w narracji decyduje jego waga dla bohatera (w jego skali wartości) a nie znaczenie dla rozwoju fabuły rozumianej jako zobiektywizowany układ faktów…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)