Powierzchniowe ruchy masowe

POWIERZCHNIOWE RUCHY MASOWE Powierzchniowe ruchy masowe są to przemieszczenia mas skalnych pod wpływem siły ciężkości.  Erozja i wietrzenie naruszają równowagę utworów geologicznych.  Erozja zwiększa pochyłość stoków i sprzyja osuwaniu. Ruch mas może być powolny lub  gwałtowny. Skutki oddziaływania siły ciężkości na stoku  zależą od jego nachylenia , które  decyduje również o przebiegu ruchu i powstawaniu określonych form. Na stoku nachylonym siła ciężkości rozkłada się na dwie składowe:  stykową- prostopadłą do stoku  i  ześlizgową  – równoległą do stoku. Wraz ze zwiększeniem się kąta nachylenia wzrasta składowa  ześlizgowa i wzrasta możliwość przemieszczenia się mas skalnych. Ruchowi mas skalnych  przeciwdziała  spójność (kohezja)  oraz opór  tarcia   wewnętrznego ( opór stawiany przeciwko  przesuwaniu się cząstek między sobą) dlatego rozwój powierzchniowych ruchów masowych i ich  charakter zależy też od rodzaju gruntu. Od  kohezji i tarcia wewnętrznego  uzależniona  jest wytrzymałość  skały  na ścinanie  (opór skały  na przesuwanie się jej części względem siebie). Gdy wytrzymałość ta zostanie przekroczona, w skale następuje powierzchnia ścięcia, wzdłuż  której przemieszczają się jej części. Przemieszczany w dół, w czasie powierzchniowych ruchów  masowych materiał to  koluwium . Rozwój i charakter powierzchniowych ruchów masowych zależy m.in. od rodzaju gruntu. Osady  drobnoziarniste przesycone wodą mogą ulec uplastycznieniu lub upłynnieniu, gdyż woda  zmniejsza tarcie między cząsteczkami skały. Upłynnione osady piaszczyste czy mułowe  nazywamy  kurzawką,  natomiast skłonność osadów do upłynnienia i ruchu –  tiksotropią. Czynniki wpływające na równowagę mas stokowych i tempo zachodzących zmian : • nachylenia stoku • litologia i ułożenie warstw • nawodnienie luźnego materiału (gwałtowne topnienie śniegu, wysokie opady) • zamarzanie i rozmarzanie gruntu • podcięcie brzegu przez erozję lub w sposób sztuczny • wstrząsy (trzęsienia ziemi, wybuchy, lawiny...) Klasyfikacja powierzchniowych ruchów masowych Najczęściej wyróżnia się : • obrywanie • osypywanie • osuwanie • spełzywanie • spływanie Obrywanie  – nagłe oderwanie i runięcie w dół wielkich mas skalnych. Warunkiem powstania jest urwistość stoków. Powstające u podnóża koluwium zawiera bloki o znacznym zróżnicowaniu wielkości. obryw skalny w Dol. Kościeliskiej, w Bramie Raptawickiej . Osypywanie  – podlegają mu niewielkie masy materiału zwietrzelinowego lub nawet okruchy skalne. Powstające koluwia zawierają materiał drobniejszy niż w obrywach. W wyniku osypywania w dolnej części stoku powstają nagromadzenia drobnego

(…)

… gdy opady powstające z kondensacji pary wodnej, wydobywającej się z
wulkanów, przepoją luźne popioły wulkaniczne. Spływy popiołów wulkanicznych to lahary.
95% polskich osuwisk znajduje się w Karpatach, ich powstaniu sprzyja: budowa
geologiczna (zwłaszcza w Karpatach fliszowych – warstwy łupków i piaskowców),
duże nachylenie stoków oraz gwałtowne opady deszczu i roztopy wiosenne.
Katastrofa zbiornika…
…. Często katastrofalne
Do gwałtownych spływów luźnego materiału może dojść również podczas wybuchu
wulkanów gdy opady powstające z kondensacji pary wodnej, wydobywającej się z
wulkanów, przepoją luźne popioły wulkaniczne. Spływy popiołów wulkanicznych to lahary.
95% polskich osuwisk znajduje się w Karpatach, ich powstaniu sprzyja: budowa
geologiczna (zwłaszcza w Karpatach fliszowych – warstwy łupków…
…. Powstające koluwia zawierają materiał drobniejszy niż w obrywach.
W wyniku osypywania w dolnej części stoku powstają nagromadzenia drobnego
materiału skalnego: piargi (osypiska) a u wylotu żlebów stożki osypiskowe. Drobny
materiał gromadzi się w dolnych partiach.
Osuwanie – jest stosunkowo gwałtowne, do kilku m/s. Powstają osuwiska – zsuwy.
Przemieszczają się duże masy zwietrzeliny lub podłoża wzdłuż…
…, granicy między skałą a
zwietrzeliną)
• insekwentne – tworzą się, gdy przemieszczanie odbywa się w poprzek powierzchni
strukturalnych
Stoki górskie okalające dolinę rzeki Gros Ventre są zbudowane z piaskowców,
leżących na łupkach, które z kolei zalegają na grubej warstwie wapieni. Rzeka systematycznie
podcinała osady piaskowcowe, co spowodowało destabilizację stoku.
Wiosną 1925 topniejący śnieg…
... zobacz całą notatkę