6. Powiązania w gospodarce światowej
W gospodarce globalnej wyróżnić można następujące rodzaje powiązań (przepływów): a) przepływy towarowo-usługowe, czyli handel zagraniczny, obejmujący wymianę towarów i wymianę usług,
b) przepływy ludzi - siły roboczej, turystów i uchodźców,
c) przepływy finansowe, w tym m.in. przepływy kapitałowe, d) przepływy informacji, w tym m.in. przepływy technologii. Poniższe punkty zawierają analizę podstawowych danych dotyczących wielkości, dynamiki oraz struktury poszczególnych rodzajów przepływów. Omówimy też inne wybrane kwestie, np. niektóre teoretyczne wyjaśnienia tych czy innych przepływów
Przepływy towarowo-usługowe
Powody, dla których odbywa się wymiana między podmiotami z różnych krajów, czyli handel zagraniczny, były i ciągle są bardzo zróżnicowane. Nie ma tu znaczenia, czy jest to handel między dwoma sąsiadującymi krajami, czy też handel w skali globalnej. Natomiast istotne jest, czy jest to handel międzygałęziowy czy wewnątrzgałęziowy.
Starszy historycznie jest handel międzygałęziowy, tzn. wymiana między dwoma krajami produktów z różnych branż, np. samochodów za kawę lub telewizorów za wyroby tekstylne. Wskazać można następujące przyczyny międzygałęziowego handlu zagranicznego: a) naturalna niemożność wytwarzania pewnych towarów w danym kraju z powodów klimatycznych lub geologicznych, zmusza do ich importowania; np. Polska musi importować ryż, bo nasz klimat nie sprzyja jego uprawie, i ropę naftową, bo nasze złoża są małe; b) absolutne (bezwzględne) przewagi w kosztach produkcji: w kraju A wytwarza się taniej dobro x, a w kraju B - dobro y, może więc między tymi krajami dojść do wymiany dóbr x na y i ukształtować się trwała specjalizacja każdego z nich w produkcji dobra, które produkuje po niższych kosztach (co zakłada teoria kosztów absolutnych Adama Smitha);
c) komparatywne (względne) przewagi w kosztach produkcji: w kraju A wytwarza się taniej niż w kraju B i dobro x, i dobro y, ale względnie taniej - dobro x, może więc między tymi krajami dojść do wymiany dóbr x na y i ukształtować się trwała specjalizacja każdego z nich w produkcji tego dobra, które wytwarza po komparatywnie, tzn. relatywnie, niższych kosztach (co zakłada teoria kosztów komparatywnych Davida Ricardo); d) różnice w wyposażeniu w zasoby czynników produkcji: w kraju A zasoby pracy są tańsze niż w kraju B, bo jest ich więcej, a w przypadku kapitału jest odwrotnie, dlatego kraj A specjalizuje się w produkcji i eksporcie dóbr pracochłonnych, a kraj B - kapitałochłonnych(co zakłada teoria obfitości zasobów, lub inaczej: teoria Heckschera-Ohlina).
(…)
… do optymalnej lokalizacji poszczególnych faz produkcji zwiększa handel półproduktami i jest przyczyną offshore outsourcingu, czyli przenoszenia za granicę działów usługowych korporacji.
W 2010 r. światowa wymiana towarowa, a ściślej - światowy eksport towarów przemysłowych i rolnych, osiągnęła poziom 14,9 bln USD. Jeżeli wziąć pod uwagę, iż zsumowane PKB wszystkich krajów świata, liczone metodą kursową, miało w tym samym roku wartość 62,9 bln USD, to relacja eksportu do PKB świata wynosiła 23,6%. Ten wskaźnik, traktowany jako miernik integracji gospodarki globalnej, jest teraz na dużo wyższym poziomie niż w czasie globalizacji XIX-wiecznej i tuż po II wojnie światowej, choć ostatnio wskutek kryzysu nieco się obniżył. Ale wyżej podana liczba zaniża wagę eksportu towarowego, bo 2/3 wartości światowego PKB stanowią…
… handlu wyróżnia się 3 grupy towarów: produkty rolne (w tym żywność), produkty kopalniane (w tym paliwa) oraz
produkty przetworzone (w tym m.in.: żelazo i stal, chemikalia, maszyny i środki transportu, sprzęt telekomunikacyjny i biurowy, tekstylia i odzież).
Największą część eksportu towarowego (2/3 w 2010 r.) stanowią produkty przetworzone, lecz ich udział w handlu, rosnący w ciągu 50 lat po II wojnie…
…) po drugie, ponad połowę światowej wymiany towarowej stanowi handel intraregionalny (wewnątrzregionalny), a trzy największe strumienie tej wymiany stanowią: handel w ramach Europy (ok. 2/3 jej eksportu i importu), w ramach Azji (wraz z Oceanią) i w ramach Ameryki Pn., co pokazują dane zawarte w tab. V.2.; w tej tabeli pogrubionym drukiem zaznaczono też inne strumienie handlu towarowego, których udział…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)