To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
3. POSZUKIWANIA NORM MORALNYCH
Dotychczasowe rozważania pozwalają stwierdzić, że etyka jest normatywną nauką o moralności. W jej centrum znajduje się człowiek - osoba ludzka, która jest podmiotem, to znaczy sprawcą działań. Działanie ludzkie, które ma charakter świadomy i dobrowolny stanowi przedmiot materialny etyki. Problemem centralnym staje się w tym kontekście pytanie - co powinienem czynić i dlaczego to właśnie powinienem czynić? Inaczej mówiąc - co powinno być normą mojego postępowania jako człowieka i dlaczego?
Odpowiedź na to pytanie jest niezwykle bogata, gdy spróbuje się prześledzić dzieje etyki. Dla potrzeb pewnej systematyzacji, można wyodrębnić pośród niezliczonych wręcz odpowiedzi, interpretacji i teorii kilka podstawowych. Są to:
eudajmonizm i jego nowożytna, skorygowana postać, czyli - utylitaryzm,
deontonomizm
personalizm.
Spróbujmy zatem pokrótce spojrzeć na te systemy poszukujące normy moralnej i na próby ich odpowiedzi.
Norma moralności w eudajmonizmie
Eudajmonizm - filozoficzny pogląd etyczny głoszący, że osiągnięcie szczęścia jest najwyższym dobrem i ostatecznym celem człowieka.
Już w starożytności upatrywano sensu działań ludzkich (w aspekcie etycznym) w szczęściu. Człowiek bowiem, jak trafnie zauważono, działa racjonalnie, to znaczy celowo. A celem tym jest szczęście. A zatem, by działanie było etycznie dobre winno służyć zaspokojeniu szczęścia.
„Celowość spotykamy na świecie na każdym kroku. Ona jest głównym przedmiotem naszych badań, i nie sądzimy, abyśmy jakąś rzecz poznali, póki nie poznamy jej działalności i tych celów, jakim służą; gdy zobaczymy jakiś nieznany przyrząd, pytamy się zaraz, do czego jest przeznaczony. To samo czynimy, gdy badamy jakiś żywy organizm i zatrzymujemy się nad jego składnikami; o każdym chcielibyśmy wiedzieć, czemu w całości organizmu służy, jaki ma zatem cel. Każdą bowiem działalnością, każdym rozwojem, a przeto i każdą istotą podległą rozwojowi, rządzi cel, któremu ona służy, i nie można poznać natury żadnej rzeczy, nie poznawszy jej celu”. [J. WORONIECKI. Katolicka etyka wychowawcza. T.1. Etyka ogólna. Lublin 1986 s. 6263.]. Ludzkie działania charakteryzują się między innymi swoją racjonalnością rozumnym ukierunkowaniem, które pozwala temu działaniu nadać sens. Taki kres świadomego działania nosi nazwę celu. W sensie przedmiotowym jest on przedmiotem zamierzonego działania, punktem jego skierowania albo też efektem wysiłku. Natomiast cel w sensie podmiotowym wyraża rację, powód lub motyw działania. Istota celu polega przy tym nie na skierowaniu działania do konkretnego skutku, ale na samym zdeterminowaniu podmiotu działającego oraz na pewnej skłonności do odpowiedniego przedmiotu działania. „W życiu człowieka prawo celowości posiada jednak szczególne znaczenie. Człowiek bowiem jest jedyną istotą na świecie, zdolną poznać cel, do którego dąży i świadomie kierować się do niego swoimi czynami. (...)
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)