Opracowanie stanowi fragment wykładów przedmiotu postępowania karnego wykładanego w ramach kierunku prawo na Uniwersytecie Łódzkim. Tematem prezentowanego omówienia są środki zapobiegawcze: tymczasowe aresztowanie (wraz z zaskarżalnością), poręczenie (zarówno społeczne jak i majątkowe), dozór, nakazy i zakazy (zakaz opuszczania kraju), zabezpieczenia majątkowe, tymczasowe zajęcie mienia oraz kary porządkowe. Kolejnym zagadnieniem są środki przymusu karno-procesowe m.in. zatrzymanie osoby (dokładnie omówiony został podział na różne rodzaje zatrzymania oraz reguły nimi rządzące). Zagadnienia przystępnie zilustrowane przepisami.
ŚRODKI ZAPOBIEGAWCZE
Ta grupa środków przymusu dotyczy wyłącznie oskarżonego w szerokim tego sensie słowa znaczeniu. Kiedyś: środki zapobiegające uchylaniu się przed sądem. Są to środki które mają być stosowane w celu zabezpieczenie prawidłowego toku procesu z uwagi na możliwości przeciwdziałania temu toki ze strony oskarżonego. Ze względów praktycznych: wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego ciężkiego przestępstw. Nie jest to więc potrzeba procesu. np. oskarżony chciał zabić, nie wyszło mu ale deklaruje, ze chce dokończyć „dzieła”. Procesu nie utrudnia.
Zapobieżenie linczu nad oskarżonym- oskarżony może się przed nim ukrywać, ewentualnie poddany linczowi nie stawi się na rozprawę- można więc to uznać dość ogólnie za zapobieganie prawidłowego toku postępowania.
Czy środki zapobiegawcze realizują tylko cele procesowe czy poza procesowe. Co może być podstawą do stosowania środków zapobiegawczych? Podstawą muszą być te pierwsze, te drugie mogą być przy okazji realizowane. Prawdopodobieństwo popełnienia ciężkiego przestępstwa- wyjątek.
Funkcja procesowe- zabezpieczenie osoby oskarżonego dla procesu, konieczność ochrony procesu przed tzw. matactwem oskarżonego, zabezpieczenie oskarżonego dla dalszego stadium procesu np. wykonania kary. Funkcje poza procesowe- prewencji ogólnej, prewencji szczególnej (zastosowanie środka uniemożliwia popełnienie innych przestępstw), antycypacji kary i środków karnych (z założenia zaliczenie na poczet kary czy środków karnych- wątpliwa funkcja, nie można o niej mówić nawet przy okazji), wychowawcza- tez nie ma sensu ze względu na domniemanie niewinności. Art. 249 mówi o dwóch grupach podstaw:
w celu zabezpieczenie prawidłowego toku procesu
zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego ciężkiego przestępstw
Dalsze przepisy mówią o kolejnych przesłankach. Np. art. 258- jest w związku z nim projekt zmiany.
Cztery szczególne podstawy:
-można te środki zastosować jeśli jest szczególna obawa ucieczki lub ukrycia oskarżonego, zwłaszcza gdy nie ma on w kraju stałego miejsca zamieszkania czy problemy z ustaleniem tożsamości.
Musi być to uzasadniona obawa czyli udowodniona, nie muszą być to jednak dowody ścisłe (w rozumieniu KPK) np. likwidacji wszystkich kont bankowych- może przygotowuje się do ucieczki.
-zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznać lub wyjaśnieni lub w inny bezprawny sposób utrudnia postępowanie karne (tzw. matactwo).
par. 2- swoiste domniemanie, że z uwagi na kary grożące oskarżony może podjąć czynności wymienione w pkt. 1 i 2. Nie trzeba mieć więc dowodu. Projekt przesuwa te granice do 10 lat, zaś w stosunku do pierwszej instancji, więcej niż 3 lata. Ta sytuacja nazywana jest aresztem międzyinstancyjnym.
(…)
… osoba aresztowana powinna być niezwłocznie dostarczona do sądu.
Proponowanie zmiany- konieczność niezwłocznego dostarczenia do sądu.
Upowszechnia się list gończy poprzez telewizje prasę telewizję, a nawet korzystając z internetu.
List żelazny (rozdział 30)- wyłącznie do oskarżonego, gdy są dane wskazujące na to, ze się ukrywa. Oskarżony przebywa za granicą. W trakcie powrotu do kraju nie może zostać aresztowany.
Na wniosek oskarżonego, jego adwokatu, ale złożenie takiego oświadczenia może zasugerować prokurator.
Oświadczenie wydaje sąd okręgowy właściwy miejscowo. Orzeka jednoosobowo na posiedzeniu.
Sąd może zgodzić się, albo nie, na udzielenie listu żelaznego. Decyzja ta nie jest zaskarżalna.
W liście muszą być określone warunki, oskarżony nie może ich kwestionować:
Art. 282. § 1. List żelazny zapewnia…
… przestępstwie (opisuje się to przestępstwo jak w zarzucie). Najbardziej aktywna jest policja w miejscu zamieszkania osoby poszukiwanej. Zatrzymać można jeżeli są warunki z art. 244, ale tylko wtedy. Efekt poszukiwań przekazuje się do organu, który zarządził poszukiwanie i od niego zależą dalsze czynności np. wezwanie na przesłuchanie.
List gończy- jedynie do osoby tymczasowo aresztowanej.
Art. 279. § 1…
… ze względu na ich wpływ na przebieg czynności; (chodzi o obronę obowiązkową, czasami stosuje się tez to przy pełnomocnika- np. gdy jest ustanowiony dla oskarżyciela posiłkowego) postępowaniu przygotowawczym karę pieniężną, na wniosek prokuratora, nakłada sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie.
§ 2. W wypadkach określonych w § 1 można ponadto zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie…
… o zabezpieczeniu należy od sądu lub prokuratora, zażalenie rozpatruje sąd miejsca prowadzenia postępowania.
Art. 294. § 1. Zabezpieczenie upada, gdy nie zostaną prawomocnie orzeczone: grzywna, przepadek, nawiązka, świadczenie pieniężne lub nie zostanie nałożony obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ani nie zostaną zasądzone roszczenia o naprawienie szkody, a powództwo…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)