Polska w Europie - polskie tradycje

POLSKA W EUROPIE
25.03.2013
POLSKIE TRADYCJE POLITYCZNE I SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE W POLSCE W XX WIEKU - 6.
1918 rok: koniec I wojny światowej
monarchia, republika czy komuna? wrzuciliśmy się na tory republiki demokratycznej; dlaczego: Lublin: powstanie Tymczasowego Rządu Republiki Ludowej; „Duch czasów”, dwie rewolucje w Rosji, zwycięstwo w wojnie republikańskich Stanów Zjednoczonych; demokratyczna ordynacja wyborcza z listopada 1918
dekret z 22 listopada: dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej:
Mała Konstytucja z 20 lutego 1919 r. była USTAWĄ!!!
Mała Konstytucja wprowadzała w Polsce system rządów komitetowych[1] - najwyższą władzę w państwie stanowił Sejm Ustawodawczy, którego wolę wykonywać miał Naczelnik Państwa oraz Rada Ministrów, jako swoisty komitet pozbawiony własnych, niezależnych od parlamentu uprawnień. Prawa i ograniczenia Naczelnika Państwa
Naczelnik Państwa na podstawie "porozumienia z Sejmem" powoływał rząd.
Naczelnik Państwa i rząd byli odpowiedzialni przed Sejmem.
Naczelnik Państwa został pozbawiony inicjatywy ustawodawczej.
Naczelnik Państwa nie posiadał prawa do rozwiązywania parlamentu.
Akty prawne wydawane przez Naczelnika Państwa wymagały kontrasygnaty właściwego ministra.
Konstytucja marcowa 1921
dwie koncepcje: buforowa Piłsudskiego , oraz koncepcja Dmowskiego (skrajne ograniczenie praw mniejszości narodowych)
czy wprowadzać parlament dwuizbowy? Prawica: zwolennicy drugiej izby parlamentu; ludowcy, lewica: są przeciwko (wzmocnienie klas posiadających)
przyjęto Sentat, ale słaby
inne spory: sposób wyboru głowy państwa, uprawienia mniejszości narodowych, reforma rolna
* wybrano sprawdzony wzorzec FRANCUSKI
, Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1921 r. Nr 44, poz. 267) została opublikowana 1 czerwca 1921, lecz wiele z jej ustaw weszło w życie dopiero po wyborach do parlamentu w 1922 roku i wyborze prezydenta. Obowiązywała do 23 kwietnia 1935. Składała się z siedmiu rozdziałów.
Pierwsza nowoczesna polska konstytucja. Wprowadzała egalitarny ustrój republiki demokratycznej oparlamentarno-gabinetowym systemie rządów. Władzę zwierzchnią (art. 2) przyznawała Narodowi(bez normatywnej jego definicji, gdyż ustrojodawca oparł się na stanowisku doktryny francuskiej, uznającej naród za podmiotowość polityczną wszystkich obywateli państwa, bez względu na ich przynależność etniczną), który nie sprawował jej sam, lecz za pośrednictwem specjalnych organów, zbudowanych zgodnie z monteskiuszowską koncepcją trójpodziału władz (art. 2 

(…)

… jej sam, lecz za pośrednictwem specjalnych organów, zbudowanych zgodnie z monteskiuszowską koncepcją trójpodziału władz (art. 2 in fine).
Demokracja przedstawicielska w Polsce:
niska stabilność polityczna
16 grudnia 1922 : zabójstwo polityczne prezydenta Narutowicza
1926: zamach majowy Piłsudskiego → okres autorytaryzmu
wybory „brzeskie” Konstytucja kwietniowa - ustawa zasadnicza Rzeczypospolitej Polskiejz okresu międzywojennego podpisana przez prezydenta Ignacego Mościckiego 23 kwietnia 1935 roku. Weszła w życie następnego dnia. Zmianę konstytucji zwolennicy marszałka Piłsudskiego planowali już odzamachu majowego (12 maja 1926).
Na mocy Konstytucji kwietniowej w Polsce wprowadzono ustrójprezydencki-autorytarny. Ustawa konstytucyjna została w opinii opozycjiuchwalona z naruszeniem przepisów konstytucji marcowej dotyczących zmiany konstytucji i zwierzchnictwa narodu, co było wyrazemautorytarnych tendencji obozu rządzącego. W swoim manifeście PKWNuznał Konstytucję kwietniową za bezprawną, co było podstawą odrzucenia kontynuacji prawnej Rządu RP na uchodźstwie wynikającej z nominacjiWładysława Raczkiewicza na Prezydenta RP przez Prezydenta RPIgnacego Mościckiego w trybie Rozdziału II Konstytucji (wyznaczenie następcy w czasie wojny). Po przemianach roku 1989 pierwszy prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wybrany demokratycznie, Lech Wałęsa, przejął oficjalnie przy przyjęciu urzędu insygnia władzy prezydenta RP od Ryszarda Kaczorowskiego, ostatniego prezydenta RP na obczyźnie powołanego w trybie konstytucji kwietniowej.
W niektórych tekstach przedwojennych[1] konstytucja ta określana jest mianem konstytucji styczniowej…
…, od miesiąca zakończenia nad nią prac w Sejmie i w Senacie RP.
OKRES POLSKI LUDOWEJ:
suwerenem był naród pracujący miast i wsi; zmiana charakteru glowy państwa- kolegialne glowy państwa; kierownicza rola partii (odejście od pluralizmu politycznego); powrót do ujecia klasowego
vs
dość spora niezależność Kościoła; indywidualne rolnictwo; szersze kontakty z Zachodem (szczególnie po 1956 roku)
Mała Konstytucja…
… aktywne: pomorze, kaszuby, wielkopolska, podkarpacie. Rozkład głosów: Wałęsa: pomorze!; Tadeusz Mazowiecki: poparcie na ścianie zachodniej
1995: Poparcie dla Kwaśniewskiego: również ściana zachodnia; Wałęsa: południe Polski (małopolska, podkarpacie), pomoże gdańskie
2000: prezydenckie: Kwaśniewski: sciana zachodnia; prawica: pomoże + małopolska i podkarpacie ; ludowcy: wschód, mazowieckie oprócz Warszawa…
... zobacz całą notatkę