Polityka handlowa - wykład

Dr. hab. Maria Bijak - Kaszuba
Międzynarodowa stosunki gospodarcze
Wykład VIII – Polityka handlowa
Istotę polityki handlowej (polityka handlu zagranicznego) jest ingerencja państwa w sferę obrotów handlowych z zagranicą
tj. wywierane przez rząd wpływu na rozmiary, kierunki oraz rzeczową strukturę importu (polityka importowa) i eksportu
(polityka eksportowa).
Polityka handlowa stanowi element szerszego pojęcia, jakim jest zagraniczna polityka ekonomiczna, która obejmuje działania
regulacyjna państwa w odniesieniu nie tylko do handlu, ale także międzynarodowych przepływów czynników produkcji
(kapitału, pracy, technologii).
1. Polityka handlowa może być prowadzona na szczeblu:


Narodowym (przez pojedyncze państwo)
Ponadnarodowym (przez grupę państw)
2. Koncepcja polityki handlowej. W zależności od celów i treści polityki handlowej można wyodrębnić:


Politykę wolnego handlu - liberalną politykę handlową. Jej celem jest umożliwianie obywatelom danego państwa
swobodnego uczestniczenia w handlu zagranicznym, z ingerencją ze strony państwa ograniczoną do minimum.
Ingerencja to polega na tworzeniu warunków symulujących swobodnej wymianie z zagranicą.
Protekcyjną - celem jest ochrona produkcji i rynku krajowego przed konkurencyjną zagraniczną i/lub popieranie
eksportu. Ingerencja państwa ukierunkowana jest na realizację wymienionych celów.
3. Czynniki warunkujące wybór określonego wariantu polityki handlowej:
1.
2.
Uwarunkowania wewnętrzne, wynikające z sytuacji gospodarczej, społecznej i politycznej danego kraju w tym:
 Poziom rozwoju gospodarczego
 Bieżąca sytuacja makroekonomiczna
 Struktura i organizacja rynku politycznego
Uwarunkowania zewnętrzne w tym:
 Udział danego państwa w międzynarodowych umowach handlowych
 Charakter polityki handlowej krajów partnerskich
 Sytuacja w gospodarce światowej
4. Realizacja obu koncepcji polityki handlowej w praktyce między-nowych stosunków gospodarczych:





Początki protekcjonizmu handlowego- jako świadomej polityki ochrony produkcji i rynku krajowego- XVII w.
Początki liberalizmu handlowego - pierwsza połowa XIX w. Współistnienie brytyjskiej polityki handlowej z
protekcjonizmem w krajach słabej wówczas uprzemysłowionych. Podziały w obrębie poszczególnych państw.
Dominacja nurtu wolnohandlowego w drugiej połowie XIX w. i na początku XX w.
Dominacja protekcjonizmu w latach 30. I 40. XX w.
Współistnienie obu nurtów polityki handlowej w II połowie XX w., ale z wyraźną długofalową tendencją do
liberalizacji
5. Podział polityki handlowej ze względu na formę:


Polityka konwencyjna - polityka prowadzona przez państwo w sposób zgodny z umowami międzynarodowymi
Polityka autonomiczna - polityka prowadzona w sposób niezależny przez państwo nie związane umowami
międzynarodowymi lub nie respektujące tych umów
6. Klasyfikacja instrumentów polityki handlowej z punktu widzenia sposobu oddziaływania na obroty taryfowe:


Taryfowe (cła)
Pozataryfowe (wszystkie pozostałe):
 Bezpośrednie - ukierunkowane na realizację celów polityki handlowej w związku z czym wpływają wprost
na wielkość obrotów
 Pośrednie - służą realizacji celów wewnętrznej polityki gospodarczej a ich oddziaływania na handel
zagraniczny jest skutkiem ubocznym.
... zobacz całą notatkę