dr hab. Jan Krokos. Notatka składa się z 3 stron.
Pojęcie Pojęcie Odpowiednikiem pojęcia w języku jest nazwa (wyrażenie nazwowe). Pojęcie jest znaczeniem nazwy. Odnosi się do przedmiotu w sposób ogólny i nienaoczny- co pozwala nam o przedmiotach myśleć i mówić pod nieobecność owego przedmiotu. Ujmujemy ten przedmiot w pewnym aspekcie- aspektowo. Np. człowiek- ujmujemy przedmiot w aspekcie człowiekowatości; cech które sprawiają, że człowiek jest człowiekiem. Problemy poznawcze: niekiedy pojęcie nam przysłania samą rzecz - nie widzimy rzeczy, dyskutujemy o pojęciach, o treści pojęć.
Niekiedy uważa się, że treść pojęcia wyczerpuje treść przedmiotu pojęcie dlatego że jest ogólne odnosi się do wielu przedmiotów , mimo że są różne, pod jakimś względem są podobne. Ze względu na różnicę i podobieństwo możemy wyróżnić pojęcia:
jednoznaczne - kiedy treść jest taka sama
wieloznaczne - gdy treść pojęcia jest różna. Np. zamek- w drzwiach, zamek- forteca analogiczne - Odnoszę się do przedmiotów zasadniczo różnych ale pod pewnym względem podobnych. Np. byt, jedność, prawda; które odnoszą się do przedmiotów zasadniczo różnych, ale pod pewnym względem podobnych pojęcia jednostkowe - deskrypcje, opisy- ma jeden desygnat, ale składa się z pojęć ogólnych. Np. najwyższa góra tatr- choć to pojęcie ma jeden desygnat, to składa się z pojęć ogólnych i ta jednostkowość wynika z zestawienia tej ogólnej treści Ujęcia pojęciowe pojawiają się albo: spontanicznie - spontanicznie pojęciowo ujmuję rzecz
niekiedy zaś stosujmy specjalną operację- abstrakcję , polegającą na myślowym pomijaniu w tym co dane tego, co jednostkowe, zmienne, nieistotne, a wydobywaniu tego, co ogólne, wspólne, powtarzające się, istotne
abstrakcja uogólniająca - wychodzi od porównania wielu przedmiotów do siebie podobnych i uchwycenia tego, co właśnie wspólne- ujmuję pojęciowo przedmiot i nadaję nazwę.
abstrakcja izolująca - polega na wydobyciu tego, co istotne, mając na uwadze jeden przedmiot. O pojęciach takich mówimy, że są to pojęcia abstrakcyjne.
Pewną odmianą abstrakcji jest separacja - polega na pomijaniu tego co nieistotne, ale nie ze względu na określoną kategorię bytu, ale ze względu na wszelki byt; rezultatem nie są pojęcia uniwersalne (odnoszą się w sposób jednoznaczny do pewnej kategorii bytu), lecz transcendentalne (odnoszą się w sposób analogiczny do wszelkich bytów). Różnica między tymi pojęciami ujawnia się także gdy bierzemy pod uwagę treść i zakres tych pojęć. Uniwersalne - im szerszy zakres tym uboższa treść. W pojęciu uniwersalnym nie stwierdzamy istnienia żadnego przedmiotu. Istnienie to stwierdzamy w sądzie. Pojęcia uniwersalne ujmują treść przedmiotu.
(…)
… jest zawsze przedmiot ogólny, Np. Pojęcie „człowiek” odnosi się do przedmiotu ogólnego człowiek
Nominaliści: Nie ma ogólnego przedmiotu pojęcia. Pojęcie odnosi się do mnogości przedmiotów jednostkowych podpadających pod to pojęcie.
Nazw ogólnych używamy na różne sposoby:
Niekiedy używamy ich tak, że mamy na uwadze jedynie to, co obejmuje treść jakiegoś pojęcia.
Używając pojęć odnosimy się konkretnie do desygnatów tych pojęć
Trzeba odróżnić to co w pojęciu jest domniemane (intencjonalny korelat aktów pojęciowania; czyli to co uznaję za treść tego pojęcia- u fenomenologów) od obiektywnie istniejącego przedmiotu ogólnego, jakim jest Np. idea.
Czy pojęcie ujmuje istnienie przedmiotu?
Czy podmiot poznający odnosi się do przedmiotów tylko poprzez pojęcia rozumiane abstrakcyjnie? Czy patrząc na ludzi ujmuję…
…. W fenomenologii taką postacią intuicji intelektualnej (intelekcji) jest tzw. ogląd ejdetyczny, polegający na tym, że na podstawie uchwycenia jakiegoś przedmiotu, czy to realnie istniejącego, obrażonego, czy pomyślanego, uchwytuję to, co stanowi istotę tego przedmiotu. Ogląd ejdetyczny może być wspomagany operacją uzmienniania- polega ona na tym, że przeprowadzamy w myśli modyfikację przedmiotu, który chwytujemy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)