Dotyczy różnych aspektów bycia tłumaczem (tłumacz jako odbiorca potencjalny, tłumacz jako pośrednik, wymagania i kompetencje tłumacza, ograniczenia tłumacza). Mowa także o jednostkach tłumaczenia – jednostki językowe, części wyodrębniane w tekście dla celów praktycznych, właściwe jednostki tłumaczenia, wyróżniane w oparciu o kryterium znaczeniowe. W notatce pojawiają się też takie zagadnienia jak działania translatoryczne, związki frazeologiczne w przekładzie i problematyka przekładu.
Translatoryka – zespół uogólnień dotyczących tłumaczenia, proces, powinien wywołać podobne emocje jak pierwotny tekst. Pośredniczenie, zastąpienie oryginału w nowej kulturze.
Tłumacz jako odbiorca potencjalny, do którego zwraca się tekst pisany czy mówiony i jak każdy czytelnik w sposób „właściwy rozumie utwór”. Jako odbiorca, tłumacz wybiera tekst, próbuje go zrozumieć tj pojąć zamiar twórczy jego autora. Tłumacz interpretuje znaczenie teksty wyjściowego, odczytując jego sensy w sytuacji w której powstał, z uwzględnieniem wszystkich jej parametrów (zwłaszcza celu, miejsca i momentu powstania tekstu oraz wiedzy o uczestnikach akcji). Jednostki tłumaczenia są to najmniejsze segmenty wypowiedzi w których powiązania istniejące między znakami nie pozwalają na tłumaczenie pojedynczych znaków. Jednostką tłumaczenia nie jest każdy znak językowy użyty w tekście wyjściowym, ale taki znak lub szereg znaków, które łącznie wyrażają pewne znaczenie.
Translatoryka
Translatoryka - zespół uogólnień dotyczących tłumaczenia, proces, powinien wywołać podobne emocje jak pierwotny tekst. Pośredniczenie, zastąpienie oryginału w nowej kulturze.
Tłumacz
Mówi się o tłumaczu jako o przede wszystkim „pośredniku między różnymi kulturami”, jednak w dzisiejszych czasach nie jest już postrzegany jako wierny odtwórca oryginału, jest przede wszystkim pośrednikiem między tekstami (między kulturami). Nie można też uznać go za twórcę w pełni kreatywnego, dysponującego nieograniczoną swobodą.
Tłumacz jako odbiorca potencjalny
Do którego zwraca się tekst pisany czy mówiony i jak każdy czytelnik w sposób „właściwy rozumie utwór”. Jako odbiorca, tłumacz wybiera tekst, próbuje go zrozumieć tj pojąć zamiar twórczy jego autora. Tłumacz interpretuje znaczenie teksty wyjściowego, odczytując jego sensy w sytuacji w której powstał, z uwzględnieniem wszystkich jej parametrów (zwłaszcza celu, miejsca i momentu powstania tekstu oraz wiedzy o uczestnikach akcji). W trakcie interpretacji, tłumacz ma do czynienia z różnymi hipotezami dotyczącymi sensu, zachowuje się więc jak badacz: przeprowadza rozumowanie i wnioskowanie, podejmuje decyzje, wybiera, odrzuca, modyfikuje znaczenie itp. Jako odbiorca, tłumacz postępuje też jak znawca (ocenia) i także jako krytyk. Tłumacz jako pośrednik
Tłumacz uważany jest również za `pomost' między oczekiwaniami czytelnika tekstu docelowego i koncepcjami autora tekstu wyjściowego; za operatora który przełącza kody i manipuluje komunikacją, biorąc pod uwagę sytuację i reakcje potencjalnego odbioru. Tłumacząc np. tekst reklamowy musi wybrać strategię tj. czy informować odbiorcę o zaletach produktu czy raczej kokietować go formą tekstu reklamowego. Kreatywność tłumacza zależy od jego indywidualnych preferencji i uzdolnień, od kompetencji. Nie jest on bowiem naprawdę autorem, tworzy tekst wtórny i jest związany wymaganiami sytuacji, w jakiej tłumaczy.
Tłumaczowi stawia się wysokie wymagania, żąda się od niego należytej kompetencji;
- językowej (w obu językach, znajomość j
(…)
… rożnego rodzaju ludzkich wyrażeń para i pozajęzykowych
Nauki interdyscyplinarne
To obszary nauk które zawierają w sobie dwie lub więcej dyscyplin akademickich. W przypadku traduktologii (translatoryki) która zajmuje się problemami tłumaczenia, oprócz językoznawstwa korzysta również z dorobku dziedzin takich jak; filologia, kulturoznawstwo*, literaturoznawstwo, komparatystyka, filozofia, semiotyka, informatyka, historia, terminologia, religioznawstwo, biblistyka. Charakterystyczną cechą tej dziedziny jest wiele różnych ujęć tematu a co za tym idzie, wiele konkurujących ze sobą i uzupełniających się teorii tłumaczenia.
*Jeżeli chodzi o filologię opieramy się na znajomości języka, przy kulturoznawstwie na znajomości i różnorodności kultury języka z którego się przekłada
Związki frazeologiczne…
… komunikacyjnych - tłumacz `przekodowując' tekst z jednego systemu językowego na drugi, cieszy się znaczą swobodą z której może korzystać jednak jest ona ograniczona `tłumacz nie może być partnerem równym w swych kompetencjach twórczych autorowi nie może zmieniać układu zdarzeń, tematu czy postaci, ponieważ zmiany takie prowadzą do przesunięcia gatunku, a także zacierają cechy przekładu jako utworu tłumaczonego…
… jakie powinien on spełniać. W językoznawstwie, gramatyce generatywnej termin oznacza znajomość języka charakteryzującą jego użytkowników, znajomość nieuświadomioną pozwalającą użytkownikom języka rozumieć i wypowiadać coraz to nowe zdania. Kompetencję językową odróżnia się od performancji (wykonania) to znaczy od rzeczywistego posługiwania się językiem. Tłumacz i jego ograniczenia
Jako pośrednik i `drugi autor' tłumacz…
… one właściwych jednostek tłumaczenia.
- właściwe jednostki tłumaczenia, wyróżniane w oparciu o kryterium znaczeniowe; np. cytowany aforyzm można uznać za jednostkę i próbować przełożyć sens całości ale można też podzielić go na trzy jednostki dla ułatwienia pracy. I następnie przekładać sens każdej z nich. Przykład; all good things go In threes - w języku polskim nie mówimy np. o jakości (good) - do trzech razy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)