To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Retoryka, poetyka i poezja Poetyka wg Cullera: Próba wyjaśnienia efektów literackich przez opisywanie warunkujących je konwencji i praktyk czytelniczych. Jest to część retoryki, której zadaniem jest analiza środków używanych w aktach językowych.
Poetyka powiązana jest z retoryką, która zajmuje się badaniem środków językowych służących ekspresji i przekonywaniu ( wypowiedzi oddziałujące).
Trochę historii: Arystoteles odzielił poetykę od retoryki:
retoryka - sztuka przekonywania
poetyka - sztuka naśladowania, przedstawiania
Średniowiecze i renesans zniosły ten podział - retoryka stała się sztuką wymowy, a poezja była jej ukoronowaniem.
W XX w. uznano retorykę za dyscyplinę badającą siły tworzące strukturę dyskursu.
Poezja ma związek z retoryką, ponieważ jej język w dużym stopniu korzysta z figur mowy i ma na celu przekonywanie.
Figura retoryczna - przekształcenie bądź odstępstwo od „zwykłego” użycia języka [należy tu min. metafora, personifikacja, aliteracja, apostrofa, asonans ( rym oparty na zgodności brzmień samogłosek)]
Figury są podstawowymi strukturami języka. Cztery niżej przedstawione są częstymi przykładami struktur językowych, które warunkują znaczenie wytwarzane w dyskursach.
Metafora: poznajemy coś jako coś ( życie jest wędrówką)
jej potencjał zależy od stopnia dziwaczności - pobudza wtedy do myślenia
opiera się na związkach podobieństwa
Metonimia - przesuwa znaczenie z jednego przedmiotu na inny będący z nim w pewnej zależności ( korona - i niby mamy na myśli królową). Przesunięcia występują w obrębie jednej dziedziny
Synekdocha - polega na zastąpieniu nazwy całości nazwą części ( 10 par rąk ma oznaczać 10 robotników). Pozwala częściom reprezentować całość
Ironia - zestawienie pozorów z rzeczywistością; to co się dzieje jest przeciwieństwem tego co oczekiwane
Literatura składa się również ze struktur bardziej złożonych, czyli rodzajów i gatunków literackich. Z punktu widzenia czytelnika gatunki to zbiory konwencji i oczekiwań: jeśli czytamy kryminał to zwracamy uwagę na inne rzeczy niż podczas czytania tragedii.
Podział rodz. i gat. literackich w zależności od tego kto mówi:
Liryka lub poezja - narrator mówi w 1os.
epika lub narracja - narrator mówi w swoim imieniu, ale dopuszcza do głosu również inne postaci
dramat - mówią tylko postacie
Podział ze względu na kontakt między mówiącym a odbiorcą:
epika - poeta zwraca się bezpośrednio do słuchającej go publiczności
(…)
… - autor przemawia przez postaci sceniczne
liryka - odwraca się od publiczności, pozornie mówi do siebie albo do innego słuchacza (muzy, natura, Bóg)
Teoria literatury skupiająca się na poezji zajmuje się konsekwencjami różnych sposobów podchodzenia do wierszy: utwór poetycki jest zarówno pewną strukturą złożoną ze słów (tekstem), jak i zdarzeniem (aktem dokonywanym przez poetę, doświadczeniem czytelnika…
… - posługiwanie się hiperbolami, świadome wpadanie w przesadę, chęć obcowania(?) z nadludzkim bytem. Ma to na celu uwznioślenie poezji. Używane przy tym figury to apostrofa, personifikacja czy prozopopeja (obdarzanie mową przedmiotów nieożywionych). Poeta jawi się wtedy jako wizjoner, wieszcz.
Poezja epicka relacjonuje wydarzenia, a liryczna próbuje sama być wydarzeniem
.
Teorie poezji zajmują się ustalaniem…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)