To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Dr Marek Tabor - Geografia Polityczna 12
PODZIAL TERYTORIALNY PANSTWA I JEGOPROBLEMY NA PRZYKLADZIE POLSKI
Problem podzialu terytorialnego pojawia się zawsze w okresach przeobrażeń ustrojowych. Wynika to z konieczności dostosowania terytorialnych ram dzialania terenowych organow władzy i administracji do nowych zadan. Podzial terytorialny dlugo istniejący w terenie wpływa scisle na układ stosunkow społecznych i ekonomicznych, dostosowuje się do niego także układ powiązań komunikacyjnych. Po 1950r. uznano, ze owczesna gmina stanowi jednostke zbyt duza, co utrudnialo organizacje zycia oraz oddalalo wladze od społeczeństwa. W 1954r. zamiast wielkich gmin utworzono wielkie gromady. Szczupłość terytorialna gromad i ich niewydolosc ekonomiczna i spoleczna spowodowaly, ze nie były one zdolne podolac nałożonym na nie obowiązkom. Czesc z tych obowiązków musiały przejac powiaty, ale te z kolei, przekazaly czesc swoich dotychczasowych zadan województwom, a województwa - rzadowi. W konsekwencji nastąpiła nadmierna centralizacja administracji. W 1959r. podjęto proby decentralizacji władzy i administracji terenowej. W 1973r. do dyskusji nad projektem reformy podzialu terytorialnego Polski włączyła się Komisja Planu Krajowego Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Ekspertyza KPZK PAN w malym stopniu posłużyła do podjecia w 1975r. decyzji rzadowej o zmianie podzialu terytorialnego Polski. Wprowadzono podzial dwustopniowy, zlikwidowano powiaty jako zbędne ogniwo pośrednie, zwiekszono liczbe gmin do 2327, zwiększając ich obszar. Po 15 latach powrócono do sprawy podzialu terytorialnego polski. Proces zmian w administracji publicznej zapoczątkowała reforma gminna z 1990r. W praktyce kazde podejmowane lub wyznaczone zadanie ma swój terytorialny zasieg. Należy zdecydowac, które z zadan dla danej jednostki terytorialnej ma szczególne znaczenie, i tym zadaniom. Odmiennych rozwiązań w podziale terytorialnym wymagaja miasta. Trzeba przy tym zastanowic się nad takimi zagadnieniami jak:
1)Miejsce miasta w podziale terytorialnym
2)Ustalanie granic miast na terenach niezurbanizowanych
3)Ustalanie granic miast na terenach zurbanizowanych
4)Miasta wydzielone
5)Podzial wielkich miast na dzielnice - zakres uprawnien dzielnic
STOLICA PANSTWA
Niezależnie od tego, jakie były początki stolicy, zawsze decydujące sa jej funkcje pełnione wobec panstwa i wobec sąsiadów - ma odzwierciedlac zamożność, organizacje i sile panstwa. Prawie wszystkie panstwa przeznaczaja znaczna czesc budżetów na budowe miast stołecznych, które odpowiadalyby aspiracja panstwa. Miasto stołeczne odgrywalo wazna role w tworzeniu jezyka narodowego, rozwijaniu idei politycznych, kulturalnych, świadomości narodowej, a także w budowie organow jednolitej administracji oraz jednolitego rynku wewnętrznego. Obecnie stolice wszystkich krajow zachodniej i srodkowej Europy, w pelnym tego slowa znaczeniu, były już nimi w XV i XVIw. Ze wszystkich stolic europejskich jedynie Londyn i Paryz były stolicami nieprzerwanie, siedem miast piastowalo ta funkcje od XVw. Od XVIw. I przez caly XVIIw. W stolicach europejskich panstw nastąpił wielki wzrost liczby mieszkańców, równocześnie zmienil się charakter miast i ich wewnetrzna struktura. Wielkie monumentalne budowle podkreślały centralizacje władzy, palace krolewskie i cesarskie wsiadczyly o absolutyzmie władzy, budynki rzadowe wskazywaly na charakter i funkcje scentralizowanego panstwa. Po okresie absolutyzmu nastąpił rozwoj burżuazji, która również zaznaczyla obecność w architekturze stołecznych miast, wprowadzając neoklasycyzm jako ostatni styl przed nadchodzaco rewolucja przemyslowa. Zwiększyła się rola przemyslu i biurokracji, obie wycisnęły pietno na architekturze miast stołecznych. Ostatnim stadium rozwoju miast stołecznych jest okres postindustrialny. Zwiazana z nim architektura preferuje nowoczesne technicznie konstrukcje, kroluje budownictwo wysokie, o prostej, ale funkcjonalnej architekturze.
(…)
… siedzibe większość ambasad panstw obcych i biur organizacji międzynarodowych. W większości panstw stolica jest także najbardziej :kosmopolitycznym” miastem kraju. W panstwach o strukturze federalnej miasto stołeczne musi również pelnic funkcje zespalające. Stolica musi być źródłem sily i autorytetu, zapewniac sprawna kontrole nad krajem, a także obrone panstwa przed niepożądanymi wpływami zewnętrznymi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)