To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Podstawowe pojęcia genealogii:
Ród to osoby złączone wspólnotą krwi pochodzące od jednego i tego samego przodka. Więź wewnętrzną rodu w ustroju pierwotnym stanowi pochodzenie macierzyste a w bardziej rozwiniętych ustrojach pochodzenie ojcowskie. Niekiedy o więzi rodowej decyduje także tradycja o wspólnym pochodzeniu.
Podstawową komórkę społeczną rodu stanowi rodzina monogamiczna. O jej zwartości decydują więzy łączące dwoje ludzi odmiennej płci, męża i żonę, a więc więzy trwalsze niż rodowe. W skład rodziny wchodzi również potomstwo małżonków. Punktem szczytowym rozkładu rodu było utwierdzenie się prawa o dziedziczeniu przez synów ojca, a nie przez rodzeństwo, czy nawet jego współrodowców. W trakcie rozkładu wspólnoty rodowej kształtowała się wielka rodzina ( patronimia) powstająca w miarę rozradzania się rodzin monogamicznych. Wielką rodzinę określają więzy płynące z poczucia związku krwi, wspólnoty gospodarczej i terytorialnej, a z czasem wspólny herb.
Odmianą wielkiej rodziny są polskie rody rycerskie czy szlacheckie, które nie mają nic wspólnego z rodami wspólnoty pierwotnej chociaż często uważa się, że są one kontynuacją dynastii plemiennych, uzupełnioną dość skromną liczbą rodów pochodzących z awansu społecznego.
Rody rycerskie wyraźniej występują w okresie rozbicia feudalnego wiążąc się w grupy społeczne wywierając nacisk zarówno na grupę rządzącą jak i grupy o niepełnych prawach politycznych, gospodarczych i społecznych. Proces ten jest równoległy do rozwoju zawołań i herbów, które w końcu stały się podstawowym elementem kształtującym więź wspólnoty rodowej rycerstwa. Rozróżniamy rody:
genealogiczne (gniazdowe) - o wspólnocie decyduje obok wspólnego herbu także wspólnota krwi
heraldyczne - o wspólnocie decyduje wspólnota herbu
Rody rycerskie zaczęły tracić na znaczeniu, gdy szlachta drogą wielu przywilejów utworzyła zamknięty stan oparty na organizacji ziemskiej. O rozkładzie rodów rycerskich szczególnie świadczy przyjmowanie przez poszczególne rodziny od XV wieku nazwisk:
odmiejscowych (Tarnowscy)
patronimicznych (Bernatowiczowie herbu Leliwa)
przezwiskowych (Bobole herbu Leliwa)
Filiacja i koicja są zjawiskami, które najbardziej interesują genealogię.
Filiacja to stosunek genealogiczny zachodzący pomiędzy kilkoma osobami, które pochodzą bezpośrednio jedna od drugiej (dziadek, syn wnuk).
Koicja to związek dwojga ludzi odmiennej płci zawarty dla spłodzenia i wydania na świat potomstwa. Koicja najczęściej jest wynikiem małżeństwa.
Stosunki genealogiczne wynikające z filiacji nazywamy pokrewieństwem, a z koicji i małżeństwa powinowactwem.
Pokrewieństwo (consanguinitas) to stosunek wynikający z pochodzenia od wspólnego przodka. Pokrewieństwo w linii prostej zachodzi wtedy gdy zachodzi stosunek filiacji (dziadek, syn , wnuk). Gdy istnieje wspólny przodek ale nie ma stosunku filiacji mamy do czynienia z pokrewieństwem w linii bocznej (stryj, siostrzeniec, ciotka).
(…)
… wieku Kościół rozciągnął zakaz zawierania małżeństwa do VII stopnia włącznie. Było to trudne w stosowaniu dlatego w roku 1215 sobór laterański IV ograniczył ów zakaz do IV stopnia. W 1917 roku prawo kościelne ograniczyło zakaz do III stopnia.
Również powinowactwo stanowiło przeszkodę do zawarcia małżeństwa i obowiązywały te same zasady co w pokrewieństwie.
…
… się zstępnym (descendenci) rodzice zaś i ich przodkowie zwą się wstepnymi (ascendenci).
Powinowactwo(affinitas) jest konsekwencją małżeństwa i jest stosunkiem jednego małżonka do krewnych drugiego małżonka.
Stopnie pokrewieństwa to odległości genealogiczne pomiędzy dwoma krewnymi. Pokrewieństwo w linii prostej jest liczone jednakowo we wszystkich ustawodawstwach . Ojciec i syn są krewnymi w I stopniu dziadek i wnuk w II stopniu.
Pokrewieństwo w linii bocznej jest liczone różnie. Prawo rzymskie i współczesne ustawodawstwa świeckie w zakresie prawa cywilnego orzekają iż stopień pokrewieństwa jest taki ile wynosi suma osób w dwóch liniach prostych aż do wspólnego przodka, nie licząc go jednak. Stąd bracia są spokrewnieni w II stopniu gdyż suma osób w ich liniach prostych wynosi 2. Przeszkody w zawarciu…
… filiacji mamy do czynienia z pokrewieństwem w linii bocznej (stryj, siostrzeniec, ciotka).
Potomstwo starszego brata stanowi linię starszą, potomstwo młodszego brata stanowi linię młodszą.. Z pokrewieństwem łączy się prawo dziedziczenia. Jeżeli przysługuje ono najstarszemu synowi mówimy o primogeniturze, jeżeli zaś młodszemu - o sekundogeniturze.
W stosunku do rodziców i ich przodków potomstwo zwie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)