Pluraliści i eklektyczni filozofowie przyrody Empedokles z Agrygentu Żył w V wieku p.n.e., był człowiekiem o bardzo rozległej wiedzy - odwołują się do niego: filozofia, mistyka, magia, medycyna. Brał także udział w życiu politycznym, działając w partii demokratycznej. Napisał dwa dzieła: „O naturze” i „Pieśni oczyszczające”.
Był pierwszym myślicielem, który próbował rozwiązać eleackie aporie - z jednej strony ocalić zasadę niezmienności i wieczności bytu, z drugiej - ocalić zjawiska, które zostały przez eleatów zdyskwalifikowane.
powstawanie i ginięcie, pojmowane jako przejścia z nicości i w nicość, są niemożliwe, ponieważ byt jest; niemniej można przyjąć, że powstawanie jest tylko ludzkim określeniem dla mieszania się, ginięcie - dla rozpadania określonych substancji, które trwają wiecznie jednakowe ; te cztery substancje to: ogień , woda , powietrze , ziemia ; zostały one później nazwane elementami , Empedokles określa je „korzeniami wszechrzeczy” i oznacza imionami bóstw, by podkreślić ich wieczność oraz boski charakter;
Empedokles przejął cztery zasady od Jończyków i Ksenofanesa, ale w znacznym stopniu zmienił koncepcję samej zasady; dla filozofów jońskich zasada przekształcała się jakościowo, stając się wszystkim, dla Empedoklesa, natomiast, elementy pozostają jakościowo niezmienne i nie ulegają przekształceniom - są czymś mnogim strukturalnie ; w ten sposób pluralizm Empedoklesa przezwyciężył monistyczną wizję Jończyków;
Empedokles uznał, że elementy są cztery, opierając się o pitagorejską tetradę lub bazując na samym świadectwie doświadczenia;
Empedokles uznał, że do ciągłego mieszania i rozpadania popychają substancje miłość i nienawiść , pojęte jako siły kosmiczne i bóstwa równocześnie (w żadnym wypadku nie są to siły duchowe, gdyż wciąż mamy do czynienia z rzeczywistością o charakterze przyrodniczym). Mają one wiecznie współistnieć (jak elementy) i na zmianę zyskiwać przewagę (w stanie równowagi wszystko pozostawałoby niezmienne).
Nasz kosmos nie jest efektem przewagi miłości, lecz przewagi nienawiści - kiedy bezwzględnie przeważa miłość, żaden z elementów nie oddziela się od pozostałych, lecz wszystkie, skupiając się razem, tworzą Jedno - Sfajros , który mocno przypomina parmenidejską kulę (i to jest absolutna doskonałość). Kiedy bezwzględnie przeważa nienawiść, wszystkie elementy są rozdzielone - i w tym wypadku nie może istnieć kosmos ani jednostkowe rzeczy. Powstają one w dwóch okresach przejściowych , pomiędzy absolutnym dominium miłości i absolutnym dominium nienawiści.
Empedokles tłumaczy poznanie zmysłowe tym, że poprzez otwory wydobywają się z rzeczy pływy, które uderzają w ludzkie organy zmysłowe, gdzie natrafiają na podobne im cząstki pływów (
(…)
… podstawowej zasady eleatyzmu bez wyrzekania się zjawisk.
Leukippos uznał istnienie niezróżnicowanych jakościowo atomów (niepodzielnych form), które różnią się tylko właściwościami geometrycznymi, a zatem zachowują eleacką zasadę tożsamości bytu z samym sobą. Atomy są wiecznym i niezmiennym rozdrobnieniem Bytu - Jedności na wiele bytów - jedności, które zachowują możliwie najwięcej cech Bytu. Poruszają…
… w duszy”;
z tego powodu Demokryt wychwala zwycięstwo człowieka nad pożądaniami zmysłowymi;
ceni nie tylko sprawiedliwość i dobroć, ale i wolę czynienia dobra;
uważa, że trzymać się należy z dala od zła tylko przez szacunek do własnej osoby;
ostrzega przed zazdrością, nienawiścią i innymi przywarami;
być może, że głosi kosmopolityzm;
eklektyczni filozofowie przyrody
Grupę filozofów przyrody zamyka kilku…
… logicznego wnioskowania. Brakowało Anaksagorasowi osiągnięć „drugiego żeglowania”, do którego zresztą popchnęła Platona lektura jego dzieła (jak jest to opisane w „Fajdonie”).
atomiści
Leukippos z Miletu żył w V wieku p.n.e., był prawdopodobnie rówieśnikiem Empedoklesa, a uczniem Zenona i Melissosa. Szkołę założył w Abderze, został nauczycielem Demokryta. Napisał dwa wielkie dzieła: „O rozumie” i „Wielki…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)