Plea bargining - za cichą zgodą sądu prokurator może przekonywać oskarżonego do przyznania się za cenę
zmniejszenia kary (zarzucano, że to niekonstytucyjne rozwiązanie, w 1961 SN uznał je za zgodne z konstytucją USA);
rozstrzygniecie w drodze porozumienia stron (oskarżony i oskarżyciel). Jej zalety okazały się takie, że przejęły je
ustawodawstwa europejskie, m.in. Włochy, Hiszpania, także w Polsce - nowy KPK z 1997 roku: dobrowolne poddanie się
karze - oskarżony za zgodą oskarżyciela przyznaje się do przestępstwa i składa propozycję dobrowolnego poddania się
karze, a w zamian dostaje mniejszy wyrok. Sąd może wziąć pod uwagę ugodę między ofiarą i sprawcą przestępstwa
(sprawca uzyskał wybaczenie ofiary, zrekompensował krzywdy i straty, wtedy także sąd może to pod uwagę -
nadzwyczajne złagodzenie kary). Zaoszczędza czas, odbudowuje więzi społeczne.
****
Koncepcja postklasyczna próbuje zracjonalizować proces sądowy i administracyjny kierując się dwoma zasadami:
1. wprowadzić do postępowania jak najwięcej elementów konsensualnych (pojednać, a nie sadzić)
- reforma KPC z 2005 - art. 10 KPC (dążenie do postępowania pojednawczego, dodanie instytucji mediacji przed
procesem lub w trakcie procesu, który prowadzi nie sędzia tylko inna osoba).
- KPK - „plea bargaining” po polsku - art. 335 i 387 KPK - przewidują za zgodą prokuratora to, że oskarżony może
dobrowolnie poddać sie karze (nie trzeba wtedy przeprowadzać postępowania dowodowego), jeśli przestępca naprawi
szkodę poszkodowanemu może liczyć na nadzwyczajne złagodzenie kary czy nawet zwolnienie od ukarania.
- art. 13 KPA - tam gdzie jest element sporności, organ administracyjny powinien dążyć do ugodowego załatwienia spraw
- ustawodawca stara się, ale z różnym efektem (zwykle kiepski)
2. Fair Trail i due process of law - każdy ma prawo do sprawiedliwego postępowania przed sądem,
- idea zrodziła się gdy wynaleziono podstępne, agresywne metody elektroniczne (np. podsłuchy), stwierdzono, że
ustalanie prawdy nie może następować kosztem praw człowieka (prawo do prywatności, etc). Z idei due proces of law
wyprowadzono koncepcje fair trail. Później została ona wpisana do konwencji międzynarodowych, a następnie trafiły do
konstytucji państw, w tym polskiej
Art. 45. Konstytucji 1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki
przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
Każdy ma prawo do sądu, ale musi on spełniać jakieś podstawowe standardy (sprawiedliwy, jawny, bez uzasadnionej
zwłoki, przez właściwy, niezależny sąd)
Największą wagę przywiązywano do określenia tych zasad w procesie karnym - zasada równości oskarżyciela i
(…)
…, ale musi on spełniać jakieś podstawowe standardy (sprawiedliwy, jawny, bez uzasadnionej
zwłoki, przez właściwy, niezależny sąd)
Największą wagę przywiązywano do określenia tych zasad w procesie karnym - zasada równości oskarżyciela i
oskarżonego, prawo do obrony, prawo do odwołania (nie ma jedno instancyjnego postępowania), domniemanie
niewinności, in dubio pro reo, reguła nebis in idem - nie można sądzić dwa razy…
… arbitrażowy). Podlega to zatwierdzeniu przez sąd rejonowy (stanowi tytuł egzekucyjny) i nadaniu
klauzuli wykonalności. Mediacja nie jest skierowana retrospektywnie, lecz prospektywnie (ma odbudować więzi
społeczne, jest zorientowana na przyszłość).
Ruch alternatyw się ciągle rozwija, ale w krajach zachodnich nadal dominuje tryb sądowy, jednak kraje
zachodnioeuropejskie i UE i wkładają dużo wysiłku…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)