PAPIERY WARTOŚCIOWE, wszystkie dokumenty uosabiające prawa majątkowe przysługujące ich posiadaczowi; papiery
wartościowe dzieli się na papiery: o dochodzie stałym i zmiennym, imienne, na zlecenie i na okaziciela, uosabiające wierzytelności
i in. prawa. Papiery wartościowe o dochodzie stałym reprezentują wierzytelność, której wielkość — zarówno jeśli chodzi o kapitał,
jak i o dochód — jest określona w chwili ich emisji (np. obligacje). Papiery wartościowe o dochodzie zmiennym reprezentują
prawo do udziału w zysku emitującego je podmiotu i udział w jego majątku (np. → akcje oraz świadectwa założycielskie); papiery
wartościowe imienne legitymują osobę wymienioną w treści dokumentu lub osobę, na którą uprawnienie przeniesiono poprzez →
przelew wierzytelności; papiery wartościowe na zlecenie — osobę wymienioną w dokumencie oraz każdą osobę, na którą prawa
przeniesiono przez → indos; papiery wartościowe na okaziciela — każdą osobę, która jest właścicielem dokumentu; papiery
wartościowe uosabiające wierzytelności dają uprawnionemu możliwość żądania spełnienia → świadczenia; papiery wartościowe
uosabiające inne prawa dają możliwość realizacji tych praw (np. prawa wspólnika do udziału w zgromadzeniu wspólników spółki
akcyjnej). Papierami wartościowymi są: weksle, czeki, obligacje, konosament, bony premiowe, losy loteryjne. Papiery wartościowe,
w szczególności akcje i obligacje, są przedmiotem obrotu na giełdzie papierów wartościowych.
GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH w Warszawie (GPW), instytucja zapewniająca publiczny obrót papierami
wartościowymi; otwarta 1991 (akt założycielski GPW w Warszawie został podpisany 12 IV 1991). GPW koncentruje podaż i popyt na
→ papiery wartościowe dopuszczone do obrotu giełdowego w celu kształtowania ich powszechnego kursu; zapewnia bezpieczny
i sprawny przebieg transakcji i rozliczeń; upowszechnia jednolite informacje umożliwiające ocenę aktualnej wartości papierów
wartościowych dopuszczonych do obrotu giełdowego; od 1991 czł. Międzynar. Federacji Giełd Papierów Wartościowych (FIBV), od
1992 — Federacji Eur. Giełd Papierów Wartościowych.
Historia. Pierwsza giełda papierów wartościowych w Polsce została otwarta 1817 w Warszawie. Przedmiotem handlu były przede
wszystkim weksle i obligacje. Handel akcjami rozwinął się w 2. poł. XIX w. W okresie międzywojennym na terenie Polski działały
giełdy papierów wartościowych w: Katowicach, Krakowie, Lwowie, Poznaniu i Wilnie. Największe znaczenie miała jednak giełda
warsz., która skupiała 90% obrotów. W 1938 notowano na niej 130 papierów wartościowych; były to obligacje państw., bankowe
i municypalne, listy zastawne oraz akcje. Wraz z wybuchem II wojny świat. giełda została zamknięta. W 1945 podjęto próby
reaktywowania giełd, ale bez powodzenia — ich istnienie było sprzeczne z zasadami funkcjonowania gospodarki centralnie
planowanej. Po wyborach 1989 zaczęto odbudowywać rynek kapitałowy w Polsce. Szczegółowe procedury nowocz. obrotu
giełdowego opracowano przy merytorycznej i finansowej pomocy Spółki Giełd Franc. (Société de Bourses Françaises) i franc. Centr.
Depozytu SICOVAM. W 1991 uchwalono Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych ,
tworząc prawne podstawy działania gł. instytucji rynku kapitałowego: giełdy, domów maklerskich, funduszy powierniczych oraz
Komisji Papierów Wartościowych — organu administracji rządowej kontrolującego i promującego rynek papierów wartościowych.
BEZROBOCIE, zjawisko braku pracy za
(…)
… w ten sposób, że naciski na płace i ceny na
wszystkich rynkach łącznie są w równowadze; naturalny poziom bezrobocia jest to jego najniższa stopa, która może istnieć w danym
kraju bez ryzyka wystąpienia spirali inflacyjnej. W pocz. lat 60. naturalna stopa bezrobocia była oceniana przez ekonomistów na 4%,
w poł. lat 80. w większości szacunków — na ok. 6%; ta zwyżkowa tendencja wynika gł. z kierunków demograficznych…
… roboczej.
W literaturze ekon. rozróżnia się następujące gł. rodzaje bezrobocia: bezrobocie strukturalne, związane ze strukturą gospodarki,
która nie stwarza możliwości zatrudnienia wszystkich osób zdolnych do pracy i jej poszukujących; bezrobocie lokalne, wyróżniające
się szczególnym nasileniem braku wolnych miejsc pracy w pewnych miejscowościach lub regionach; bezrobocie przejściowe
(frykcyjne), związane…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)