M. Eliade „ Czas święty i mity” (Katarzyna Leśniewska; 101-110)
Trwanie świeckie i czas święty Mircea Eliade w tekście „Czas święty i mity” podkreśla, że zarówno przestrzeń, jak i czas nie są dla człowieka religijnego jednorodne. Autor dzieli czas na świecki i czas świąteczny. Czas święty jest odwracalny , to uobecniony praczas mityczny, a święto religijne polega na reaktualizowaniu jakiegoś sakralnego wydarzenia, które dokonało się w przeszłości mitycznej, „na początku”. Istnieje zatem możliwość ciągłego odzyskiwania, powtarzania czasu mitycznego. Czas mityczny, to czas uświęcony przez bogów w trakcie ich dzieł, które święto reaktualizuje. Człowiek żyjący w dwóch czasach (świętym i codziennym, świeckim), występuje pod aspektem czasu okrężnego, odwracalnego, dającego się określić jako rodzaj mitycznej teraźniejszości, w której człowiek włącza się na jakiś czas za pośrednictwem obrzędów. Doroczne powtarzanie kosmogonii Dla człowieka religijnego czas odnawia się co roku, z każdym nowym rokiem odzyskuje swą pierwotna świętość.
Mit kosmogoniczny opowiada, jak doszło do istnienia świata. Sposobami reaktualizacji mitycznych wydarzeń są obrzędy recytacyjne, które, tak jak w Babilonie, przywoływały walkę i ostateczne zwycięstwo boga, dzięki któremu został położony kres chaosowi. Powtórzenie, ponowne zaktualizowanie wydarzeń mitycznych polegało na uczynieniu ich na powrót teraźniejszymi, aktualnymi. Nowy Rok jest reaktualizowaniem kosmogonii, implikuje on podjęcie czasu u jego początku, czasu pierwszego, czystego, tego, który istniał w chwili stworzenia. Z okazji Nowego Roku dokonuje się zatem rytualnego oczyszczenia poprzez spalanie rzeczy starych, wypędzenie grzechów, demonów, kozła ofiarnego. Chodzi o zniszczenie czasu przeszłego i rozpoczęcie nowego czasu uświęconego.
Razem ze światem, odradzał się też człowiek, z nowym rokiem bardziej wolny i czysty, uwolniony od grzechów i błędów.
Regeneracja przez powrót do czasu początków przez doroczne powtarzanie kosmogonii czas podlegał regeneracji, rozpoczynał się od nowa jako czas święty, zbiegał się ze świtem, który zaistniał po raz pierwszy;
uczestnicząc obrzędowo w „końcu świata” i jego „odtworzeniu” człowiek stawał się współczesnym „onego czasu”, rodził się więc na nowo, rozpoczynał swe istnienie z nienaruszonym zasobem sił witalnych, jakim zasób ów był w chwili jego narodzin.
Czas świąteczny i struktura świąt Czas początków w jakiejś rzeczywistości ma wartość i funkcję wzorcową. To dlatego człowiek stara się okresowo reaktualizować go przy pomocy stosownych obrzędów. Odnalezienie czasu początków pociąga za sobą obrzędowe powtarzanie twórczego działania bogów. Poprzez reaktualizację czasu mitycznego, człowiek staje się współczesny bogom. Jednostka opuszcza swój czas historyczny i osiąga praczas, zawsze ten sam, przynależny, przeszłości.
(…)
… do czasu sakralnego nie jest odrzuceniem świata rzeczywistego i ucieczką w sen albo w świat wyobrażeń.
Mit - wzorzec
Mit raz powiedziany jest objawiony, mit staje się prawdą apodyktyczną: stanowi prawdę absolutną (opowieść o dziele stworzenia). Mit objawia sakralność absolutną, opowiada o twórczej aktywności bogów, odsłania sakralność ich dzieł. Wierne powtarzanie boskich wzorców ma podwójny rezultat…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)