Aron Guriewicz „Cóż to jest… czas?” (Magdalena Lalak, 111-123)
Aron Guriewicz „Cóż to jest… czas?”
ŚREDNIOWIECZE:
Przejście od pogaństwa do chrześcijaństwa - zmiana struktury czasowych wyobrażeń
średniowiecznej Europy.
- archaiczne pojmowanie czasu zepchnięte na
drugi plan.
Kalendarz pogański (wykorzystujący rytm przyrody) został przysposobiony do potrzeb liturgii chrześcijańskiej - święta przypadające na momenty zwrotne cyklu rocznego zaczerpnięte właśnie z okresu pogańskiego. Czas rolniczy ściśle powiązany z liturgicznym, rok, zaczynający się w różnych krajach w innym czasie, dzielony świętami przypominającymi życie Chrystusa i świętych.
Podział doby zgodnie ze wschodem i zachodem słońca na dzień i noc. Sposoby mierzenia czasu: XII-XIV w. - instrumenty do mierzenia czasu były rzadkością, niedostępne nawet dla uczonych. Najczęściej posługiwano się zegarami słonecznymi - gnomonami (tylko w słoneczne dni), piaskowymi lub klepsydrami, wodnymi, a także na podstawie spalanego łuczywa, świecy czy oliwy w kaganku . Mnisi mierzyli czas na podstawie ilości przeczytanych stron Pisma Świętego albo liczby odmówionych psalmów pomiędzy kolejnymi obserwacjami nieba (specjalne modły i suplikacje na daną godzinę dnia i nocy).
Społeczeństwo orientowało się w porze dnia na podstawie bicia dzwonów kościelnych , wzywających np. na jutrznię, doba dzieliła się na godziny kanoniczne (horae canonicae, zazwyczaj było ich 7), a zatem przemijanie czasu kontrolowane było przez duchowieństwo ; życie ludzi regulowane biciem dzwonów przystosowanych do rytmu kościelnego.
Według dźwięków: „dzwon żniwny”, „dzwoń do gaszenia pożaru”, „na wypędzanie bydła na pastwisko”.
Nie potrzebowano dokładnego podziału na godziny i minuty, ponieważ wszystkie podstawowe zajęcia podporządkowane były rytmowi przyrody (czas naturalny, a nie czas zdarzeń).
Czas średniowieczny : dzielony na rok, pory roku, miesiące i dni; długotrwały, cykliczny , różny rozkład doby w zależności od regionu (lokalny).
Noc postrzegano jako czas panowania złych demonów i niebezpieczeństw:
dla Germanów noc odgrywała tak ważną rolę, że liczyli doby wg nocy,
przestępstwo popełnione nocą karano surowiej,
chrześcijaństwo zwalczało wyobrażenie nocy jako pory panowania diabła, Chrystus narodził się nocą, by przynieść światło błądzącym w mroku,
symbol zła i grzechu, śmierci („dzień Pan przeznaczył dla żywych, noc - dla umarłych” - Thietmar z Merseburga).
Niektóre dni uważano za szczególnie pomyślne, przywiązywano wagę do
(…)
….
Tłumaczy również, że niesłuszne jest mierzenie czasu ruchem ciał niebieskich, a jako przykład podaje biblijne zdarzenie, kiedy to Bóg zatrzymał Słońce, żeby bitwa mogła zakończyć się tego samego dnia. Czas płynął wtedy dalej, zatem nie jest on ruchem ciał.
Ludzkość posiada umiejętność mierzenia czasu dzięki posiadanej duszy:
Przeszłość - pamięć
Teraźniejszość - percepcja
Przyszłość - nadzieja i oczekiwanie.
Czas antropologiczny to wewnętrzna rzeczywistość mogąca być doznawana tylko przez ducha.
Bóg stoi ponad czasem, trwając w wieczności, wobec której nawet najdłuższy czas jest niczym, w wieczności nie ma następstwa czasu.
Czas i przestrzeń cechują świat ziemski i są stworzone przez Boga.
Podporządkowanie historii ziemskiej historii zbawienia jedność posuwania się rodzaju ludzkiego w czasie…
…, do którego powinni dążyć. Czas pogański czas chrześcijański - uświadamiany w formie mitu, - czas mitologiczny, sakralny („historia objawienia”), który jest podporządkowany
rytuału, zmiany pór roku, pokoleń sakralnemu, ale nie roztapia się w nim.
- cykliczny - przejęte ze Starego Testamentu przeżywanie czasu jako proces eschatologiczny, wyczekiwanie
nadejścia Mesjasza.
Nowy Testament:
pojmowanie czasu w oderwaniu…
… Ostatecznego, a w jej centrum znajduje się czas życia i śmierci Chrystusa. Czas staje się wektorowy, licearny i nieodwracalny.
Wyodrębnia się przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, tworząc uporządkowaną więź czasów.
Jest również cykliczny, ponieważ człowiek i świat wracają do Stwórcy, a czas do wieczności.
3) czas jest udramatyzowany: początkiem dramatu jest grzech pierworodny, potem przyjście Chrystusa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)