To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Pierwotne i astronomiczne sposoby mierzenia czasu:
Stosunek człowieka do mijającego czasu kształtował się odmiennie na różnych etapach jego rozwoju. Nie ulega jednak wątpliwości, że czas zawsze był przedmiotem obserwacji i troski człowieka, analogicznie jak sprawa orientacji przestrzeni. Uzyskanie orientacji zarówno w czasie jak i przestrzeni jest możliwe dzięki obserwacji punktów, które stale zajmują to samo położenie. Do tego celu nadawały się najbardziej gwiazdy: a zwłaszcza Słońce i Księżyc.
Biegun - punkt wokół którego obraca się sklepienie niebieskie.
Trudniejsza była sprawa z określeniem czasu. Prosty gnomon - długość cienia pozwalał określić czas, który upłynął od wschodu słońca i który pozostawał do jego zachodu. Nie było trudności z podziałem czasu w ciągu dnia. Komplikacje pojawiły się przy określaniu jednostek czasu dłuższych niż jeden dzień.
Wszystkie ludy wykazują określony stan wiedzy astronomicznej. Stąd najpierw u wszystkich ludów pojawia się znajomość kalendarza księżycowego. Punktem jego wyjścia jest miesiąc synodyczny kontrolowany ruchem gwiazdy łatwej dla obserwacji (np. w Egipcie - Sotis - Syriusz)
Starożytność głównie grecka kierowała swój wysiłek ku zrozumieniu natury wszechświata, w tym także Ziemi. Aby osiągnąć ten cel trzeba było wykonać różnorakie pomiary.
O budowie kalendarza decyduje sposób w jaki wyrównuje się różnicę między czasem mierzonym ruchem Księżyca a czasem mierzonym ruchem Słońca.
Punktem wyjścia dla nowoczesnego kalendarza było odkrycie Metona ( V wiek przed Chrystusem), który stwierdził, że co 19 lat cykl księżycowy dokładnie się powtarza. Jest to cykl lunarny - litterae aureae ( złote liczby) nazwane tak z tego powodu, że odkryty przez Metona cykl wpisywano na placach miast greckich złotymi cyframi. To zaś stworzyło podwaliny pod reformę juliańską kalendarza w 46 roku przed Chrystusem opracowaną przez Sozygenesa.
Równolegle do postępów w sposobach mierzenia czasu szedł rozwój narzędzi do odmierzania czasu: zegar słoneczny to najczęściej spotykane w przeszłości narzędzie do mierzenia czasu:
najprostszą jego formą jest gnomon. Posiada różne kształty ( prosty kołek wbity prostopadle w ziemię, obeliski, których cień odmierzał czas). Zegar gnomiczny przechodził różne udoskonalenia, ale zasad działania pozostała niezmieniona aż do czasów nowożytnych. W średniowieczu tarcza zegara gnomicznego przybiera różne położenia. Dzieli się ona na cztery kąty po 45 stopni, których wierzchołki schodzą się w punkcie styku wskazówki (gnomona) z tarczą. Zmiany w budowie zegara słonecznego umożliwiły dopiero odkrycia Mikołaja Kopernika. W ich wyniku powstaje zegar równikowy i zegar poziomy.
Słoneczny zegar równikowy jest wynikiem faktu, że ruch jaki Słońce pozornie wykonuje w ciągu dnia jest częścią koła. Chcąc uzyskać równe godziny umieszcza się wskazówkę nie prostopadle do tarczy zegara, lecz równolegle do osi ziemi, zatem pod kątem odpowiednim do szerokości geograficznej miejsca, gdzie jest zbudowany zegar.
(…)
…, Droga Mleczna oraz Wenus ( Jutrzenka).
Dla orientacji w dłuższych okresach niż dzień i noc służy obserwacja ruchu Księżyca a zatem jego fazy.
Co jeśli chodzi o działanie pierwotnego systemu czasu w kulturze polskiej. Przed przyjęciem chrześcijaństwa miał on charakter agrarny, gdyż kształtowały go procesy wegetatywne obserwowane w rolnictwie. Można dostrzec w nim domieszki rytmu hodowlanego…
… i liczą 15 stopni.
Ogólną wadą zegarów słonecznych jest to, że mogą one funkcjonować tylko wówczas gdy świeci Słońce, a niebo jest bezchmurne.
Zegary jakby mechaniczne:
zegary piaskowe (niesłusznie nazywane klepsydrami. Ich wspólną zasadą była odpowiednia ilość piasku przesypującego się w ciągu określonego czasu (np. godziny) z jednego naczynia do drugiego, połączonego z nim. Zegary takie używano…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)