Ogólny system działania i system społeczny u Parsonsa System społeczny wg Parsonsa: Istnieje nieskończona liczba systemów społecznych - może to być partia, rodzina, kolektyw pracowniczy, a nawet para. Każdy system działa w obrębie 4 wzajemnie warunkujących się podsystemów: -podsystem organizmu -podsystem osobowości -podsystem kultury -podsystem społeczny W obrębie każdego systemu wyróżniamy też 4 ogólne systemy działania: - skierowane na zewnątrz i instrumentalne: adaptacja (system organizmu) - skierowane na zewnątrz i konsumpcyjne: osiąganie celu (system osobowości) - skierowane do wewnątrz i instrumentalne: kultywowanie wzorów (system kultury) - skierowane do wewnątrz i konsumpcyjne: integracja (system społeczny) Systemy społeczne realizują imperatywy funkcjonalne w różnych wymiarach. Każdy system, który trwa musi realizować imperatywy funkcjonalne, spełniające potrzeby 4 podsystemów, bez ich realizacji system nie mógłby istnieć. Systemy społeczne są otwarte - następuje między nimi wymiana; są inkluzywne - większe zawierają w sobie mniejsze; Parsons analizuje systemy społeczne na 3 płaszczyznach - rozwojowej (koncepcja powszechników kulturowych) -porównawczej - analizuje 2 systemy społeczne znajdujące się w jednym czasie fizycznym, ale różniące się czasem strukturalnym (stopniem rozwoju) -wewnętrznej - szczególne znaczenie ma tu fakt, że wszystkie podsystemy są ze sobą powiązane i wzajemnie się warunkują Charakterystyka jednostki funkcjonującej w obrębie systemu: Parsons ujmuje jednostkę przedmiotowo. Osoba jest aktorem działającym w narzuconej jej przez społeczeństwo roli społecznej. Jednostka spostrzega wybiórczo otoczenie społeczne, zauważa te elementy które mają dla niej znaczenie . W działaniu kieruje się motywacjami, postawami, wcześniejszymi doświadczeniami. Powszechniki ewolucyjne Parsonsa Ewolucja wg Parsonsa to podnoszenie zdolności adaptacyjnych społeczeństwa dzięki procesom dyferencjacji czyli wyodrębniania się w społeczeństwie coraz to nowych grup i ról, oraz integracji czyli wytwarzaniu się adekwatnych środków kontroli społecznej. Parsons wyróżnił 3 fazy ewolucji - społeczeństwo pierwotne, przejściowe i nowoczesne. Oznacza to, że systemy można badać na płaszczyźnie rozwojowej. Parsons stworzył koncepcję powszechników ewolucyjnych (elementy podlegające zmianom, ale takie, które zawsze istnieją): - stratyfikacja - system kulturalnych uzasadnień - organizacja biurokratyczna - system pieniężny i rynkowy - zgeneralizowany i uniwersalny system prawny - stowarzyszenia demokratyczne Systemy-światy I. Wallersteina Koncepcja „systemów - światów” I.Wallersteina i współpracowników Wg Wallersteina w historii ludzkości istnieją 3 rodzaje systemów społecznych: -mini-systemy społeczne - mało rozległe, zwykle nie więcej niż 6 pokoleń, duża homogeniczność (np.:
(…)
… (gospodarczo, politycznie, militarnie, kulturowo), są to eksporterzy surowców, wyzyskiwane przez państwa centralne, nadwyżki produkcji wywłaszczane przez centrum - np.: Ameryka Łacińska, - obszary zewnętrzne (kraje czarnej Afryki). Awansujące peryferie i zdegradowany trzon są eksploatowane przez centrum i eksploatują peryferie. Społeczeństwo tradycyjne i nowoczesne Społeczeństwo tradycyjne (przedkapitalistyczne) charakteryzuje się: - przewaga w strukturze produkcyjnej obszarów nierozwiniętych wielka liczba chłopskich gospodarstw rodzinnych objętych przez stosunki przedkapitalistyczne, - oddziaływanie metropolii na peryferie - rozkładanie gospodarki tradycyjnej i hamowanie rozwoju kapitalizmu 2 typy społeczeństw tradycyjnych: - wschodni - przeważające potrzeby odczuwane społecznie miały charakter…
… się na rolnictwie (2/3 ludzi) - technika oparta na pracy manualnej ludzi, sile pociągowej zwierząt oraz na odnawialnych źródłach energii, - struktura demograficzna - dominowały małe rolnicze wioski, siedziby właścicieli oraz przedprzemysłowe miasteczka - silna odrębność między wsią (rolnictwo), a miastem (rzemiosło, handel, życie religijne, umysłowe, administracja) - silne zróżnicowanie społeczne - podział na stany do których przynależność jest prawnie uregulowana - elitarna kultura piśmienna Społeczeństwo przemysłowe (nowoczesne, kapitalistyczne, industrialne) - ukształtowało się w Europie w XIX wieku i rozwinęło się na początku XXw. - związane z rewolucją przemysłową - technika produkcji dóbr i usług oparta na pracy uprzedmiotowionej (maszyny i urządzenia) oraz źródłach energii (ropa, węgiel itd…
… wiele społeczeństw świata uważa się za nowoczesne. Nowoczesność wiąże się ze strukturą organizacji społecznej i życia społecznego, co z kolei łączy się z uprzemysłowieniem, a podstawową zasadą działąnia społ staje się wydajność. Społeczeństwo przemysłowe i poprzemysłowe Społeczeństwo przedprzemysłowe, przemysłowe i poprzemysłowe Społeczeństwo pierwotne (plemienne): - stosunkowo małe - byt materialny oparty…
… w sektorze 3 (usługowym) - ponad 50% ludzi - społeczeństwo wielkomiejskie, urbanizacja, zanik podziału na miasto i wieś - krytyka industrializmu, ruchy ekologiczne Jest to społeczeństwo masowe w sensie: - ekonomicznym - wytwarzanie dóbr i usług zdominowane jest przez wielkie korporacje, które wytwarzają produkt w ogromnych ilościach - społecznym - ludzka aktywność przejawia się w działaniach w dużych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)