Ogólne wiadomości o prawie
Istota prawa
Trzeba odróżnić prawo w znaczeniu przedmiotowym (prawo przedmiotowe) od prawa w znaczeniu podmiotowym (prawo podmiotowe). Prawo w znaczeniu przedmiotowym jest podstawowym pojęciem używanym w naukach prawnych.
Prawo - zespół norm wydanych lub usankcjonowanych przez państwo i zagwarantowanych przymusem państwowym.
Normy prawne powstają w dwojaki sposób: są wydawane (ustanawiane) przez państwo lub też przez nie sankcjonowane. Z wydaniem normy mamy do czynienia wówczas, gdy państwo tworzy nową, nie istniejącą przedtem normę. O usankcjonowaniu mówimy natomiast, gdy państwo normę stosowaną dotychczas zwyczajowo uznaje za obowiązującą poprzez działalności organów stosujących prawo. W państwach współczesnych, o rozwiniętym systemie prawnym, prawo powstaje niemal wyłącznie w drodze ustanawiania norm.
Prawo jest nierozerwalnie związanie z państwem. Prawo nie może istnieć bez państwa, bez ośrodka najwyższej władzy, ograniczającej wszystkich ludzi na terytorium kraju. Wynika to z faktu, że integralną cechą prawa jest przymus, stanowiący zabezpieczenie jego przestrzegania. Przymusem zaś dysponuje państwo, które stwarza w tym celu specjalny aparat, zwany aparatem przymusu.
Prawo nie jest zwykłym, bezwładnym zbiorem norm, lecz stanowi zbiór uporządkowany. Uporządkowanie prawa wyraża się w podziale na gałęzie, w ramach których występują instytucje prawne.
Prawo a moralność W wielu sytuacjach nie uregulowanych przez prawo ludzie przejawiają podobny sposób postępowania. Czynnikami pozaprawnymi kształtującymi postępowanie są normy obyczajowe, a także normy towarzyskie, sportowe i inne. Ważną rolę odgrywają normy moralne.
Moralności - to ukształtowany w procesie długotrwałego rozwoju społeczeństwa zespół norm postępowania, według których ocenia się określone zachowanie jako dobre lub złe. U podłoża moralności leżą wyobrażenia ludzi o tym, co jest dobre i o tym, co jest złe.
W każdym społeczeństwie istnieje zespół norm moralnych wspólnych dla całego społeczeństwa. Są to tzw. elementarne normy moralne.
Prawo i moralność regulują wiele stosunków społecznych. Są takie dziedziny, w których postępowanie ludzi reguluje tylko prawo lub tylko moralność. Na wielu jednak płaszczyznach prawo i moralność stykają się i może między nimi dochodzić do kolizji. Kolizje polegają na tym, że prawo zobowiązuje do takiego sposobu posterowanie, którego moralność nie aprobuje lub wręcz zabrania. Rozbieżność między normą prawną a moralnością może być całkowita lub częściowa.
Z punktu widzenia określonej moralności można następująco sklasyfikować normy prawne:
Moralnie pozytywne
(…)
…
Dyspozycja - część normy prawnej, która wskazuje obowiązujący sposób zachowania
Sankcja - część normy prawnej, która mów, jakie ujemne skutki pociągnie za sobą niestosowanie się do dyspozycji.
W systemie prawnym występują dwa rodzaje norm prawnych, które różnią się miedzy sobą charakterem i mocą obowiązywania. Są to:
Normy bezwzględnie obowiązujące (imperatywne) - zawierając niepodważalny nakaz państwa…
…, administracyjne, finansowe, karne)
Normy względnie obowiązujące (dyspozytywne) - strony umowy zobowiązane są w trakcie jej wykonania postępować zgodnie z normami dyspozytywnymi tylko wtedy, gdy spraw, których norma dotyczy, nie uregulowały inaczej w umowie. Przepis prawny
Akt normatywny składa się z przepisów prawnych.
Przepisem nazywamy elementarną część ustawy lub innego aktu normatywnego. Przepisem…
….
W wielu przypadkach zachodzi potrzeba wydłużenia okresu między ogłoszeniem ustawy, a jej wejściem w życie. Okres ten nosi nazwę vacatio legis (spoczywanie umowy).
Momenty ogłoszenia ustawy i wejścia w życie to dwa różne momenty. Między nimi jest tzw. okres „odpoczywania” ustawy czyli 14 dni. W uzasadnionych przypadkach może być to dłuższy lub krótszy okres czasu. Może być też i tak, że wejście ustawy w życie pokrywa…
… dla takiego stosunku społecznego, który - biorąc pod uwagę całokształt obowiązującego prawodawstwa - powinien być uregulowany.
Luki w prawie doraźnie wypełnia się za pomocą analogii. Znane są dwa rodzaje analogii:
Analogia ustawy (analogia legis)
Występuje wtedy, gdy do jakiegoś stanu faktycznego stosowanie są normy prawne odnoszące się do innego, podobnego stanu.
Analogia prawa (analogia iuris)
Istnieją…
… między państwami, organizacjami międzynarodowymi i niektórymi innymi podmiotami. Normy prawa międzynarodowego wypływają z dwóch źródeł, którymi są umowy i zwyczaje międzynarodowe. Wśród umów odróżnia się umowy dwustronne i wielostronne (np. Karta Narodów Zjednoczonych). Na straży jego norm nie stoi przymus bezpośredni. Sankcje mają różnorodny charakter - organizacyjny, ekonomiczny, są stosowane zespołowe…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)