ZOBOWIĄZANIA I. OGÓLNE CECHY ZOBOWIĄZAŃ $ 122. Pojęcie, historia i znaczenie. Uprawnienie wierzyciela, żąda od dłużnika, aby spełnił na jego rzecz określony obowiązek Debitor - dłużnik, ciąży na nim dług, obowiązek polegający na dare, facere, praestare (dania czegoś, uczynienia czegoś, świadczenia) Creditor - wierzyciel, uprawniony był do wierzytelności
Rozwój obligationes - obligationes (obl) są formą prawną obrotu gospodarczego
- początek republiki - zamknięta gospodarka agrarna, obl słabo rozwinięte
- IV w pne - pojawia się bity pieniądz, ożywienie wymiany towarowej
- III i II w pne - ekspansja polityczna po wojnach punickich, potężny impuls rozwoju gospodarczego
- rozwój obl: - za pośrednictwem magistratury i iurysprudecji
- na płaszczyźnie ius gentium, wymiana handlowa między obywatelami a peregrynami
- odrzucenie formalizmu, krępującego swobodę obrotu towarowego
- wychodzenie naprzeciw potrzebom praktycznym
- powstawanie z czasem coraz to nowszych typów obl
Znaczenie obligationes - należały do res incorporales
- prawo własności ograniczone do kręgu wolnych obywateli sui iuris
- obl dotyczyło Latynów, peregrynów, niewolników, członków rodziny alieni iuris
- nastawione były na ochronę wierzycieli, surowe prawo egzekucyjne, patrz np. legis actio per manus iniectionem
- w prawie poklasycznym pojawiła się idea ochrony dłużnika, poprzez łagodzenie prawa egzekucyjnego, ograniczenie wysokości odsetek
- normy prawa obl były skonstruowane bardzo ogólnie, obsługiwały zarówno drobną wymianę handlową jak i wielkie transakcje towarowe, w Rzymie nie rozwinęło się osobne prawo handlowe
- obl porządkowały i zabezpieczały:
- organizację produkcji i dystrybucji (płynność w dostawach materiału, pewność zbytu bieżących i wytworzonych w przyszłości towarów) - organizację i podział pracy
- wykonywanie usług i świadczenie ich w przyszłości (obl oparte na facere)
- stosunki kredytowe - stanowiły pokaźną część podręcznika Gaiusa i Institutiones Justyniana
- były głównym przedmiotem recepcji prawa rzymskiego, stanowiły podstawę regulacji prawnych stosunków ekonomicznych w nowożytnym kapitalizmie $ 123. Podział zobowiązań. Ex contractu - z umów, zaskarżalnych według ius civile, np. sprzedaż, pożyczka, zlecenie Quasi ex contractu - ze zdarzeń podobnych do kontraktów,
(…)
…, kradzież
Naturalne - pozbawione ochrony procesowej, wywierały jednak pewne skutki prawne - obl zawierane przez osoby alieni iuris lub niewolników, zarządzających peculium
- peculium było własnością pater familias, - córki i niewolnicy pozbawieni zdolności procesowej
- synowie mieli zdolność procesową, ale nie podlegali egzekucji
Moralne - pozbawione ochrony procesowej, wynikały z dobrego obyczaju…
… deliktu, współsprawcy odpowiadają indywidualnie, ale każdy z nich musi wypłacić odszkodowanie w pełnej wysokości, a więc odszkodowania się kumulują
- solidarne - każdy w lub d odpowiadał za całość świadczenia, dla zawiązania wspólnoty wymagana stypulacja albo zapis w testamencie - czynne - solidarność w, np. wspólników, d mógł zapłacić całość jednemu w
- prawo regresu - po wygaśnięciu właściwego obl…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)