Ogólna charakterystyka skał i masywów skalnych jako podłoża budowlanego
Badając skały i oceniając je pod względem technicznym, rozpoznaje się wszystkie czynniki, jakie złożyły się na ich powstanie i właściwości. W zależności od warunków, w jakich powstała skała, różnie będą przebiegały obecnie i w przyszłości procesy geologiczno-dynamiczne. Poważne znaczenie mają czynniki związane z powstaniem skały, które ukształtowały właściwości techniczne skał i zdecydowały o ich przydatności jako podłoża budowlanego. Właściwości techniczne skał w znacznym stopniu zależą więc od ich rodzaju i genezy. Podział skał i procesy jakim skały podlegały, omawia się szczegółowo w geologii inżynierskiej i petrografii.
W geologii [1,41,42] skały dzieli się na trzy grupy: magmowe, osadowe i przeobrażone (metamorficzne).
Skały magmowe mają bardzo dobre właściwości techniczne, jeśli nie są osłabione wskutek spękań lub nie są zwietrzałe, stanowią dobre podłoże budowlane nawet dla najcięższych budowli. Skały te występujące blisko powierzchni terenu, charakteryzują się dużą nieregularnością powierzchni, zwietrzeniem oraz znacznymi spękaniami. Wymagają, one zatem jako podłoże bardzo sumiennego i szczegółowego zbadania. Osłabienie właściwości mechanicznych skał magmowych związane jest też z ich zaburzeniami tektonicznymi.
Skały osadowe są bardzo różnorodne i różna jest ich ocena techniczna, w zależności od genezy, zróżnicowania litologicznego i facjalnego oraz stopnia zdiagenezowania skały [41, 42].
Niektóre skały osadowe, silnie zdiagenezowane, przeważnie pochodzenia morskiego, ntają właściwości techniczne podobne do skał magmowych. Skały osadowe pochodzenia lądowego są mniej wytrzymałe, spoiwo ich bowiem jest przeważnie nietrwałe (o ile nie przeszły późniejszych procesów zwiększających ich zwięzłość, np. sylifikacji —krzemie-nienia).
Ważną sprawą jest znajomość zmienności sedymentologiczno-litologicznej i facjalnej skały- Skały bardziej jednolite pod tym względem przedstawiają się korzystniej od skał zmiennych sedymentacyjnie. Zmiany litologiczne polegają na cyklicznym przechodzeniu jednej skały w drugą w profilu pionowym, np. przechodzenie piaskowców w łupki ilaste (skały fliszu karpackiego). W skałach fliszowych najniekorzystniejsze pod względem technicznym są łupki ilaste, które są wrażliwe na działanie wody i pod jej wpływem zmniejszają swoją wytrzymałość (rys. 8.1). W tego rodzaju skałach ważne jest też ustalenie zaburzeń tektonicznych i ich spękania, co ma wpływ na wybór lokalizacji zapór, sztolni i tuneli. Znajomość upadu warstw jest ważna ze względu na możliwość powstania osuwiska.
(…)
… zapór wodnych, orientując je odpowiednio w stosunku do osi fałdu oraz kierunku i kąta upadu warstw [29]. Wskazana jest lokalizacja zapory na skrzydle wznoszącym się w kierunku biegu rzeki, a nie na skrzydle opadającym w tym kierunku. Należy brać też pod uwagę szczeliny, jakie występują w tych formach. Skały, które uległy deformacjom nieciągłym, są silnie spękane, a w miejscach dyslokacji zmiażdżone, niekiedy całkowicie zmienione i nie nadają się na podłoża pod zapory, bowiem zachodzić tu mogą nierównomierne osiadania, a także trudne do przewidzenia ruchy mas skalnych, zwłaszcza, jeżeli np. uskok przechodzi pod zaporą lub przecina tunel lub sztolnię wodną. W czaszy zbiornika szczeliny uskokowe ułatwiają filtrację wody, co czasami powoduje katastrofę.
Skały osadowe pochodzenia chemicznego bardzo często łatwo ulegają rozpuszczaniu w wodzie (np. skały węglanowe i solno-gipsowe), powstają w takich skałach krasy. Takie podłoże jest niekorzystne do posadowienia fundamentów i lokalizacji zbiorników wodnych. Przy fundamentowaniu na skałach osadowych należy więc zwracać uwagę na: 1) rodzaj skał, 2) układ warstw i ich upad, szczególnie na zboczach, 3) szczelność skał, 4) zjawiska krasowe, 5) wrażliwość skał…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)