Odpowiedzialność odszkodowawcza Unii Europejskiej
Jest to zamknięcie systemu ochrony prawnej jednostek w odniesieniu do instytucji i organów Unii Europejskiej. Jednostka ma ograniczona, ale jednak ma prawo tam, gdzie akt wpływa bezpośrednio i indywidualnie na sytuację prawną jednostki. Jeżeli zdarzyłaby się sytuacja, że mimo wszystko jednostka ponosi szkodę wskutek działania instytucji lub organów Unii Europejskiej, może wówczas wnieść skargę odszkodowawczą przeciwko Unii Europejskiej.
Skargi rozpatruje Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Została ta odpowiedzialność uregulowana w art. 268, gdzie określono właściwość: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do orzekania w sporach dotyczących odszkodowań w sporach określonych w art. 340 akapity 2 i 3. W art. 340 TFUE określono, że w dziedzinie odpowiedzialności pozaumownej Unia powinna naprawić, zgodnie z zasadami ogólnymi, wspólnymi dla praw Państw Członkowskich, szkody wyrządzone przez jej instytucje lub jej pracowników przy wykonywaniu ich funkcji. Na zasadzie odstępstwa od akapitu 2, Europejski Bank Centralny jest zobowiązany do naprawienia, zgodnie z ogólnymi zasadami wspólnymi dla praw Państw Członkowskich, szkód wyrządzonych przez Bank lub jej pracowników przy wykonywaniu ich funkcji.
Ta odpowiedzialność została określona bardzo ogólnie w traktacie. Przesłanki jej zostały określone dopiero w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości poprzez odniesienie do ogólnych zasad wspólnym państwom członkowskim. Zadaniem Trybunału było doprecyzowanie tego, co oznaczają te ogólne zasady wspólne dla państw członkowskich. Trybunał Sprawiedliwości uznał, że przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej wspólnymi dla systemów krajowych są:
przypisanie działania lub zaniechania Unii Europejskiej
bezprawność
szkoda rzeczywista po stronie skarżącego
związek przyczynowy między bezprawnym zaniechaniem lub działaniem a powstałą szkodą.
Te bezprawne działanie obejmuje:
uchybienie administracyjne - np. udzielenie złej informacji przez organ Unii Europejskiej lub funkcjonariusza
niedbalstwo funkcjonariusza przy wykonywaniu obowiązków, które spowodowało szkodę
przyjęcie bezprawnego aktu wywołującego skutki prawne lub zaniechanie wydania aktu, gdy instytucja była zobowiązana do jego wydania
W przypadku odpowiedzialności za działania administracyjne, Trybunał w zasadzie odnosi się do tych 4 przesłanek i sprawdza, czy one zostały spełnione.
Art. 340 mówi bardzo wyraźnie, że chodzi tylko o działanie funkcjonariuszy związane z pełnieniem przez nich funkcji. Pod koniec lat 60. pojawiła się sprawa Sayag Leduc. Sprawa dotyczyła szkód, które zostały wywołane wypadkiem drogowym. Pan Sayag był gościem Euroatomu, który wizytował instytuty prowadzone przez wspólnotę. Jego opiekunem był pan Leduc. Ponieważ te odwiedzane instytuty były w różnych miejscach, pan Leduc zaproponował, że mogą udać się na kolejną wizytację jego prywatnym samochodem. Pan Sayag się zgodził, pojechali, mieli wypadek. Pan Sayag został poturbowany, poniósł poważne szkody i domagał się od Euroatomu odszkodowania z tytułu tych poniesionych strat. Trybunał Sprawiedliwości mówi, że wykonywanie obowiązków przez funkcjonariuszy Wspólnoty, w rozumieniu art. 188 TEWEA, co do zasady nie obejmuje korzystania z prywatnych samochodów podczas służby, z wyjątkiem przypadków siły wyższej lub wyjątkowych okoliczności o tak wielkiej wadze, że bez użycia przez funkcjonariusza prywatnych środków transportu Wspólnota nie mogłaby wykonać powier
(…)
… ważność aktu prawa Unii Europejskiej.
Art. 267 mówi w ten sposób, że sądy ostatniej instancji muszą zwrócić z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału, jeżeli zostanie przed nimi podniesiona kwestia ważności lub wykładni prawa Unii Europejskiej. Ten obowiązek sądu ostatniej instancji został złagodzony przez Trybunał Sprawiedliwości poprzez takie dwie doktryny: acte eclaire (doktryna sprawy wyjaśnionej…
… ono miejsca na jakiekolwiek wątpliwości”.
Są więc 3 możliwości, kiedy sąd krajowy będący sądem ostatniej instancji jest zwolniony z obowiązku zwrócenia się z pytaniem prejudycjalnym:
kiedy Trybunał już rozstrzygnął w danej sprawie
kiedy rozstrzygnięcie kwestii prawa Unii nie ma znaczenia dla orzekania w sprawie przed sądem krajowym
kiedy stosowanie prawa Unii Europejskiej nie budzi żadnych wątpliwości (acte…
… jest określony zamknięty system kontroli legalności działań instytucji, to Trybunał jest jedynym sądem, który jest upoważniony do oceny legalności aktów instytucji. Sądy krajowe nie mają po prostu takiej kompetencji i muszą zadawać pytanie dotyczące ważności aktów prawa Unii Europejskiej.
Na sądach ostatniej instancji spoczywa obowiązek zwrócenia się z pytaniem prejudycjalnym. Jakie mogą być konsekwencje…
…, Sąd, sądy wyspecjalizowane), zaś z drugiej sądy krajowe. Cechą charakterystyczną tego systemu jest to, że ten system jest w dużym stopniu zdecentralizowany. Nie ma hierarchicznego podporządkowania między sądami krajowymi, a Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który pełni w tym systemie rolę zbliżoną do roli sądów konstytucyjnych. Żeby ten cały system zachował pewną spójność, zapewnić…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)