Nierówności dychotomiczne Płeć jest obiektywnym faktem biologicznym, wyrażającym się zarówno w oznakach cielesnych, swoistości fizjologii, jak i pewnych odrębnościach psychicznych. Fakt ten, jak wszystko w świecie ludzkim, podlega jednak interpretacji kulturowej. Pojawiają się określone idee, przekonania, poglądy na temat męskości czy kobiecości, a także określone reguły męskiego czy kobiecego postępowania, zamknięte w odpowiednich rolach społecznych: roli mężczyzny i roli kobiety. W tym momencie biologiczna różnica płci implikuje już odmienne, kulturowo zdefiniowane i wymagane sposoby myślenia i działania: wzory męskości i kobiecości. Przekształca się w coś więcej niż tylko odmienność biologiczną, a mianowicie w różnicę społeczną rodzaju męskiego i rodzaju żeńskiego (gender). Dopiero charakter tych kulturowych definicji może sprawić, że różnica stanie się społeczną nierównością, to znaczy zapewni nierówny dostęp do społecznie cenionych dóbr i wartości. Otóż tradycyjne definicje męskości i kobiecości (męskich i żeńskich ról społecznych) zbudowane były na zasadzie opozycji, jako kompleksy cech czy predyspozycji przeciwstawnych. Mężczyźni przejawiać mieli zdolności przywódcze, przejmować kontrolę i dominować, angażować się w intensywną aktywność, dążyć do osiągnięć i sukcesu, zachowywać asertywnie i agresywnie, hamować emocje. Kobiety natomiast miały być zależne i poddańcze, wylewne emocjonalnie, wrażliwe estetycznie, schludne oraz aktywne głównie w ramach domu i rodziny. Wiemy już z „teorematu Thomasaʺ, że jeśli ludzie w coś wierzą, to staje się to realne w swoich konsekwencjach. A tym bardziej jeżeli narzuca to presja kulturowa, odwołująca się do powszechności takich poglądów czy definicji. Pod wpływem presji kulturowej ‐ socjalizacji w rodzinie czy szkole, wzorów osobowych lansowanych przez mass media, kontroli społecznej w grupach itp.‐ takie określenie swoich ról i ról płci przeciwnej zaczynają akceptować i mężczyźni, i kobiety. I w oparciu o te przekonania zaczynają posłusznie realizować męskie i kobiece role. Rola staje się elementem autodefinicji i indywidualnej tożsamości. Skrajną implikacją takiej sytuacji jest całkowite odsunięcie kobiet od aktywności zawodowej, pozostawiające im funkcję matek, żon i gospodyń domowych. Nawet w kulturze zachodniej było to typowe jeszcze w XIX wieku, a dopiero wiek XX przyniósł otwarcie dla kobiet sfery pracy zawodowej. W wielu kulturach tradycyjnych pogląd, że właściwe miejsce kobiety jest w domu i w rodzinie, utrzymał się do dziś. Jeżeli pamiętamy, że głównym sposobem zdobywania społecznie cenionych dóbr, takich jak bogactwo, władza czy prestiż, jest praca zawodowa, a zdobywanie wykształcenia jest z kolei traktowane przeważnie jako wartość instrumentalna, środek zdobycia zawodu, oznaczało to odebranie kobietom szans na osiągnięcie tych wszystkich dóbr i zepchnięcie ich na sam dół hierarchii stratyfikacyjnych. A równocześnie zarezerwowanie całej dostępnej w społeczeństwie puli takich dóbr dla mężczyzn.
(…)
…: albo się jest mężczyzną, albo kobietą (pomińmy marginalne patologie stanów pośrednich), a nie można być trochę bardziej i jeszcze bardziej mężczyzną czy trochę mniej i jeszcze mniej kobietą. Cecha różnicująca nie podlega więc gradacji. Analogiczna jest też dynamika krystalizowania się odpowiednich grup. Spójrzmy na zbiorowość kobiet. Najpierw jest to tylko kategoria statystyczna wyróżniona przez obiektywne cechy płciowe…
…, religijnymi, środkami masowego przekazu, jest w stanie narzucić i upowszechnić kulturowe definicje na temat mniejszości: stereotypy etniczne czy narodowe, przekształcające się w przesądy. Te z kolei, jak pamiętamy, prowadzą łatwo do segregacji i dyskryminacji, spontanicznie samowzmacniając jeszcze negatywne przesądy. Ale posiadanie władzy pozwala i na działania bardziej bezpośrednie, mianowicie wprowadzanie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)