Powstanie, natura oraz rozwój filozofii i spekulatywnych problemów starożytności charakterystyka filozofii starożytnej: próba wytłumaczenia ogółu rzeczy (całej rzeczywistości, każdego bytu)
filozofia pozostaje sobą jedynie wtedy, gdy i jak długo próbuje zmierzyć się z całością i usiłuje zarysować sens całości (→ Giovanni Reale)
oparta tylko (lub przede wszystkim) o rozum
uprawiana dla celów czysto teoretycznych, nie pragmatycznych (bezinteresowne poznanie prawdy)
I. powstanie filozofii w Grecji filozofia, zarówno w znaczeniu semantycznym, jak i merytorycznym, jest specyficznym tworem Greków; nie miała swojego odpowiednika we wcześniejszych cywilizacjach Wschodu, świadczy o nie „ilościowej”, a „jakościowej” wyższości Greków
twierdzenia o domniemanym pochodzeniu filozofii ze Wschodu są bezpodstawne (Zeller); źródeł filozofii tam właśnie poszukiwali neopitagorejczycy i neoplatonicy (przyjęli oni twierdzenia Egipcjan lub zhellenizowanych Żydów), a po nich romantycy i orientaliści
kontrargumenty wobec powyższej tezy:
w okresie klasycznym brak podobnych wzmianek w dziełach historycznych (Herodot) i filozoficznych
powyższa teza zyskała poklask już po tym jak filozofia straciła wiarę w siebie, spekulatywność, oparcie w rozumie
w ostatniej fazie rozwoju filozofia grecka stała się wiedzą o charakterze mistycznym, ascetycznym, co jest tylko pewnym podobieństwem do wcześniejszych doktryn Wschodu
Egipcjanie i Żydzi mogli się dopatrzyć podobieństwa greckiej filozofii do ich mądrości tylko dzięki dość arbitralnym interpretacjom alegorycznym mitów egipskich i przekonań biblijnych
ludy wschodnie posiadały przekonania religijne, ale nie naukę filozoficzną
nawet, jeśli miałyby tę naukę, jakże miałaby się ona przedostać na grunt grecki (między innymi: bariera językowa)
wielu badaczy interpretuje mądrość Wschodu w świetle kategorii zachodnich, a doktrynom greckim nadaje zabarwienie orientalne
nawet, gdyby Grecy czerpali z mądrości wschodniej, ich filozofia i tak jest zupełnie nową formą ekspansji duchowej
Grecy nadali matematyce egipskiej (o wąskich zastosowaniach ekonomiczno - architektonicznych) oraz astronomii chaldejskiej (o celach wyłącznie astrologicznych) poziom spekulatywny - oczyścili problemy, znaleźli uzasadnienia
II. formy życia duchowego Greków, które przygotowały powstanie filozofii Homer:
jego poematy nie opisują tego, co szpetne; wyobraźnia kieruje się poczuciem harmonii, eurytmii, proporcji, granicy, miary
(…)
… na świętość”); bogowie to wyidealizowane postacie ludzkie, mające przewagę tylko ilościową, nie jakościową; z tego wynika naturalizm pierwszej filozofii
religia misteriów (np. orfizm) powstała, gdyż religia publiczna Greków nie miała ksiąg ani dogmatów (z wyjątkiem „Iliady”, „Odysei” i „Teogonii”), co dawało wolność dla wszelkich spekulacji; ta religia nie mogła wystarczyć ludziom, zaspokoić ich autentycznej…
… orfickiego kodeksu życia, zostanie po śmierci wyzwolony
orfizm jest pierwszą koncepcją dualistyczną: dusza (demon) i ciało to zwalczające się zasady; boski element może zostać oczyszczony poprzez umartwianie ciała
warunki polityczne, społeczne, ekonomiczne, które sprzyjały powstaniu filozofii u Greków:
wolność religijna i polityczna
wydarzenia polityczne (Zeller) - powstanie ustroju republikańskiego, który stał się katalizatorem działalności naukowej; kultura jest nie tylko owocem, ale i warunkiem wolności, jaką dawało polis
ekspansja kolonialna (większa wolność konstytucyjna w koloniach spowodowała, że tu filozofia powstała wcześniej)
III. natura i problemy filozofii starożytnej
fileo (miłość) + sofia (mądrość) - to określenie pochodzi prawdopodobnie od Pitagorasa
przedmiot filozofii - wszystko, cała rzeczywistość
metoda filozofii - czysto racjonalne wyjaśnianie przedmiotu; logos - argument rozumowy, logiczne uzasadnienie; wyjście poza fakty i doświadczenie; charakter naukowy
cel filozofii:
Pitagoras: przypowieść o zawodach sportowych, na które sportowcy przybywają dla sławy, kupcy - dla zysku, a widzowie - dla dociekania tego, jak się rzeczy mają (to oni właśnie są porównywani do filozofów)
Platon…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)