To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Wprowadzenie do programowania aplikacji multimedialnych w środowisku Flash
Wykład 6
dr Karina Cicha Narratologia
Narracja, dzieje pojęcia
Pojęcie „narracja”, a także bliskie mu znaczeniowo: „opowiadanie” i „opowieść” od dawna są obecne w nauce o literaturze. Początki refleksji nad opowiadaniem można datować w IV wieku przed naszą erą (Poetyka Arystotelesa).
W drugiej połowie XX wieku narracja stała się przedmiotem zainteresowania wielu nauk humanistycznych. Dziś kategoria ta zdecydowanie wykracza poza literaturoznawstwo i jest używana między innymi na gruncie psychologii, socjologii, filozofii, antropologii kultury, filmoznawstwa i historii.
Przedmiotem zainteresowania narratologii jest opowiadanie, rozumiane jako zorganizowana prezentacja zdarzeń, zarówno w literaturze, jak i w innych sferach ludzkiej działalności.
Należy zwrócić uwagę, że tak rozumiana narracja nie jest ściśle związana z fikcyjnością. O narracji można mówić zarówno w odniesieniu do powieści czy filmu fabularnego, jak i w innych kontekstach, na przykład psychologicznym (autonarracja) czy historycznym (narracja jako forma organizacji wiedzy o przeszłości). Takie rozumienie problemu narracji jest źródłem narratywizmu czy orientacji narratywistycznej w wielu dziedzinach nauk humanistycznych. Historia narratologii
Początek i spektakularny rozkwit narratologii nastąpił w latach sześćdziesiątych we Francji i był ściśle związany ze strukturalizmem; wypracowaną wówczas teorię opowiadania uważa się za szczytowe osiągnięcie strukturalizmu w badaniach literackich.
Najważniejsze teksty narratologiczne zostały opublikowane w słynnym dziś numerze 8. z roku 1966 francuskiego czasopisma „Communications”. Znalazły się w nim między innymi artykuły Rolanda Barthes`a (Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań), Claude`a Bremonda, Algirdasa Greimasa, Tzvetana Todorova i Gerarda Genette`a.
Jakkolwiek rok 1966 można uważać za symboliczną datę narodzin narratologii, należy podkreślić, że badania narratologiczne były inspirowane wcześniejszymi pracami, zwłaszcza Morfologią bajki Vladimira Proppa z roku 1928.
Narratologia strukturalna
Na tym etapie rozwoju badań nad narracją wypracowano kilka podstawowych kategorii (zwłaszcza: historia i dyskurs), które do dziś funkcjonują w narratologii postrukturalnej i podlegają różnego rodzaju reinterpretacjom.
Fundamentalne założenie strukturalistów: że opowiadanie ma pewnego rodzaju gramatykę i jego struktura przypomina strukturę wypowiedzenia językowego, wyrosło z przekonania, że wzorcem opisu narracji powinno być językoznawstwo strukturalne.
Jakkolwiek założenie to, podobnie jak wiele szczegółowych ustaleń strukturalistów, zostało w późniejszych badaniach nad narracją zakwestionowane, wszystkie w zasadzie prace narratologiczne w taki czy inny sposób odwołują się do tradycji narratologii strukturalnej. Zawdzięczmy jej także fundamentalne dla późniejszych badań spostrzeżenie, że opowiadanie może się wyrażać w niezliczonej ilości form i w dowolnym tworzywie, i stale towarzyszy ludzkości, w dowolnym momencie historii i w każdej kulturze.
(…)
…, podzielić na dwie kategorie:
- funkcje w sensie ścisłym: to najważniejsze zdarzenia, stanowiące szkielet opowiadania (dodatkowo Barthes dzieli je jeszcze na rdzenie, będące punktami zwrotnymi opowiadania i katalizy, wypełniające przestrzeń między rdzeniami) i
- oznaki: zdarzenia nie wywierające większego wpływu na tok akcji, ale istotne ze względu na informacje o cechach postaci i świata przedstawionego…
… i nawiązuje do opozycji między „planem treści” i „planem wyrażania”, ale nieprzypadkowo koncepcja ta zrodziła się w Francji. Przyczyniła się do tego specyficzna właściwość języka francuskiego, który dysponuje dodatkowym czasem przeszłym, używanym wyłącznie w opowiadaniu literackim i w tekstach historycznych. Czas ten (passé simple) nigdy nie występuje w języku mówionym. Inspiracją dla narratologii…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)