Naród - problemy tożsamości narodowej.
Naród należy do tych zbiorowości społecznych, które odgrywaj ą podstawową rolę w każdym społeczeństwie. W zasadzie możemy powiedzieć, iż zbiorowość ta jest podstawowym spoiwem o charakterze kulturowym różnorodnych grup i zbiorowości. Myśl społeczna i socjologiczna XIX wieku oraz pierwszej połowy XX wieku zdominowana była wręcz przez problematykę narodu.
Od czasu Wiosny Ludów w Europie zapanowało przekonanie, iż ludzkość składa się głównie z grup etnicznych, narodowości, narodów, mających nienaruszalne prawo do suwerenności i wolności. Wielu autorów zajmujących się problematyką narodu zwraca uwagę na fakt, iż koncepcje rozwoju społecznego w myśli społecznej budowane były w zasadzie dwutorowo. Z jednej strony koncepcje rozwoju społecznego, w których odwoływano się do społeczności narodów, z drugiej zaś opozycyjna koncepcja uniwersalistycznej wizji społeczeństwa stanowiącego trwałą wspólnotę ludzi. Warto przypomnieć tutaj szerokie wizje zunifikowanych społeczeństw postindustrialnych czy marksowski ideał społeczeństwa komunistycznego, w którym kategoria narodu nie była żadną zmienną wyjaśniającą zjawiska i procesy społeczne. Postępujące, zwłaszcza po II wojnie światowej, procesy globalizacji w wymiarze politycznym jak i gospodarczym, tworzenie różnego rodzaju unii i zjednoczeń zdawało się dostarczać argumentów na rzecz tezy, iż problemy narodu i nacjonalizmów są już nieistotne. W ostatnich jednak kilku latach najpierw w krajach Europy Zachodniej, Ameryki Północnej, Azji i Afryki a ostatnio również w krajach Europy Środkowej i Wschodniej (znamienny przykład byłej Jugosławii) pojawiły się nie tylko próby poszukiwania własnych "korzeni" przez indywidualne osoby ale wręcz eksplozja antagonizmów narodowych i nacjonalizmów, nad którymi jak wiadomo, nie jest w stanie zapanować żadna organizacja międzynarodowa. Pod koniec dwudziestego wieku naród okazał się być wartością tak istotną w życiu wielu ludzi, iż w sytuacji wystąpienia rzeczywistego lub wyimagowanego zagrożenia jego tożsamości zdolni są do prowadzenia bratobójczych wojen. Pojęcie i specyfika narodu.
Naród jest zbiorowością która, jak słusznie zauważa J.Szczepański, stanowi zamknięcie długiego łańcucha, w którym język, gwara, pojawienie się pisma oraz szerokie kompleksy kulturowe odegrały podstawową rolę. Na ten długi łańcuch składają się zarówno najprostsze grupy etniczne, wyodrębniane na podstawie stosunków pokrewieństwa czyli rody jak też, w późniejszym okresie klany, będące związkami rodowymi czy plemiona (złożone z rodów i klanów) wyodrębniające się na podstawie własnego języka czy też dialektu, pewnych wspólnych obyczajów, religii, własnej kultury materialnej i innych elementów wyrażających ich poczucie odrębności. Przedostatnim ogniwem w łańcuchu zbiorowości poprzedzających wykształcenie się narodu jest lud, który określić możemy, pomijając jego bardzo różnorodne znaczenie (w języku potocznym czy doktrynach politycznych) jako "(... zbiorowości szersze niż plemię wyżej zorganizowane, posiadające wyższy stopień rozwoju kulturalnego, wyodrębniające się na podstawie własnej kultury, przede wszystkim wyraźnych odrębności w kulturze materialnej ( budownictwo, stroje, narzędzia pracy, lecz także obyczaje, pieśni, tańce, obrzędy i zdobnictwo)".
(…)
… wyróżnić możemy pięć typów definicji narodu.
Naród jako wspólnota historyczna, będąca wynikiem wspólnego losu historycznego określonej zbiorowości terytorialnej. Na ten wspólny los składają się zarówno więzi o charakterze obiektywnym jak i subiektywnym. Do pierwszych należy wspólne terytorium, wspólnie podejmowane działania o charakterze ekonomicznym oraz wykształcające się z czasem państwo. Na więzi…
… dla wszystkich swych członków ojczyznę. Ojczyzna stanowi bogaty zespól wartości odgrywający doniosłą rolę w kulturze narodowej, a pewna swoista postawa względem ojczystego terytorium jest nieodzownym elementem tej kultury; nieodzownym w tym sensie, że nie byłoby podstawy, aby kulturę pozbawioną tego elementu nazywać kulturą narodową, a zbiorowości o takiej kulturze - narodem".129 Ten typ wartości S.Ossowski nazwał…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)