Temat 8: Naród i procesy narodowotwórcze
a)Pojęcie narodu, mniejszości narodowej, grupy etnicznej.
Naród - wspólnota o podłożu etnicznym, gospodarczym, politycznym, społecznym i kulturowym wytworzona w procesie dziejowym, przejawiająca się w świadomości swych członków. Chociaż naród wyróżnia się na tle innych zbiorowości, to jednak nie jest możliwe precyzyjne zdefiniowanie tego pojęcia. W socjologii nie ma jednej definicji tego pojęcia, istnieją też rozbieżności między stanowiskiem socjologów, antropologów i historyków.
W odróżnieniu od społeczeństwa, które jest przez jednostki zwykle traktowane instrumentalnie, naród jest dla jego członków wartością autoteliczną.
Czynniki konstytutywne narodu Jednym z istotnych wyróżników narodu, jest kwestia istnienia świadomości narodowej, czyli kwestia postrzegania własnej zbiorowości jako narodu. Przykładowo grupy etniczne spełniające obiektywne warunki zaistnienia narodu: wspólna kultura, język, religia, historia czy pochodzenie etniczne, których członkowie nie postrzegają siebie jako naród, nie są uznawane za narody, np. tubylcze plemiona afrykańskie. Amerykanie mają różne pochodzenie etniczne, ale łączy ich historia i styl życia. Chińczycy posługują się różnymi językami, ale łączy ich to samo pismo.
Przyjmuje się, że narody europejskie tworzone były na bazie istniejących państw lub w odniesieniu do państw, które istniały w przeszłości. Natomiast w przypadku narodów azjatyckich przyjmuje się, że na ich wyodrębnianie się miały wpływ przede wszystkim odrębność religijna i kulturowa.
Naród - wspólnota ludzi zamieszkujących teren, o wspólnej przeszłości historycznej, wspólnym języku, własnej kulturze.
Mniejszość narodowa - ludność, która jest osiedlona na terytorium innej zbiorowości i odróżnia się od innych zbiorowości odrębnym pochodzeniem i kulturą, a często także językiem i wyznaniem, starając się zachować tę odrębność.
Prawo międzynarodowe gwarantuje przestrzeganie praw tych zbiorowości. Ludność ta posiada obywatelstwo państwa zamieszkania ze wszystkimi tego konsekwencjami, ale nie ma wyodrębnionego terytorium pod względem politycznym i administracyjnym.
Rodzaje mniejszości Mniejszości można podzielić na:
zwarte - są to duże skupiska ludności, zamieszkujące z reguły od wielu pokoleń jeden obszar,
rozproszone - zamieszkujące miejsca od siebie oddalone.
Grupa etniczna (inaczej: etnos), w znaczeniach antropologicznym i społecznym - zbiorowość, która postrzega siebie samą i postrzegana jest przez otaczające ją zbiorowości jako odrębną i specyficzną ze względu na jedną lub więcej cech takich jak:
kulturę (język, gwarę, religię,
(…)
….
Bronisława Malinowskiego:
"Kultura jest integralną całością składającą się z narzędzi i dóbr konsumpcyjnych, twórczych zasad różnych grup społecznych, ludzkich idei i umiejętności, wierzeń i obyczajów."
Stefan Czarnowski:
"Kultura jest dobrem zbiorowym i zbiorowym dorobkiem, owocem twórczego i przetwórczego wysiłku niezliczonych pokoleń (...) Jest nią całokształt zobiektywizowanych elementów dorobku społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji swej obiektywności ustalonych i zdolnych rozszerzać się przestrzennie."
Stanisław Ossowski:
"Kultura jest pewnym zespołem dyspozycji psychicznych przekazywanych w łonie danej zbiorowości przez kontakt społeczny i uzależniony od całego systemu stosunków międzyludzkich."
Rodzaje kultury:
bytu
społeczna
symboliczna
ludowa
Podstawowe dziedziny kultury:
gospodarka…
… najwyższe stadium rozwoju ogólnie rozumianej kultury (stadium to następowało po etapie dzikości i barbarzyństwa).
d)Podstawowe składniki kultury. Kultura składa się z kultury materialnej i kultury niematerialnej. Kultura materialna, to wszystkie dotykalne i konkretne wytwory społeczeństwa. Każdy fizyczny przejaw życia ludzi jest częścią kultury materialnej, np. ubrania, telewizory, pralki automatyczne, drapacze chmur, a także odkrycia archeologiczne jak biżuteria, broń, gliniane przedmioty. Wytwory kultury materialnej są modernizowane, niekiedy ustępuje miejsca nowościom technicznym. Kultura materialna jest przekazywana kolejnym pokoleniom. Kultura niematerialna, to duchowe wytwory społeczeństwa przekazywane przez pokolenia. Wytwory te stanowią ośrodek życia społecznego. Socjologowie koncentrują…
… filogenetycznym), lecz kultura jest przeciwstawna naturze (w sensie ontogenetycznym).
Na temat związku kultury z naturą powstało wiele różnorodnych teorii, z których dwie w całkowicie odmienny sposób podchodzące do tego zagadnienia: funkcjonalizm Bronisława Malinowskiego oraz pierwotna wersja psychoanalizy Zygmunta Freuda.
Bronisław Malinowski traktował kulturę jako formę zaspokajania ludzkich potrzeb…
… do początków XIX wieku na trenie Europy Zachodniej i Ameryki Północnej. Czynniki sprzyjające recepcji kultury masowej: bierne poddanie się napływającym z zewnątrz podnietom, ucieczka od wysiłku intelektualnego, podatność na powierzchowne, ale jaskrawe efekty, zamiłowanie do muzyki o szybkim rytmie, do wartkiej akcji przedstawianej w obrazach.
b) Standaryzacja i homogenizacja kultury.
Homogenizacja - dosłownie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)